Νέα Υόρκη, 28 Φεβρουαρίου 2012 – Η αστικοποίηση αφήνει εκατοντάδες εκατομμύρια παιδιά σε πόλεις και κωμοπόλεις χωρίς ζωτικές υπηρεσίες, προειδοποιεί η UNICEF στην έκθεσή της «Η Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο 2012: Παιδιά σε έναν Αστικό Κόσμο».
Η αυξανόμενη αστικοποίηση είναι αναπόφευκτη. Σε λίγα χρόνια, αναφέρει η έκθεση, η πλειοψηφία των παιδιών θα μεγαλώνει σε πόλεις ή κωμοπόλεις παρά σε αγροτικές περιοχές. Τα παιδιά που γεννιούνται στις πόλεις ήδη αντιπροσωπεύουν το 60% της αύξησης του αστικού πληθυσμού.
Μεταξύ των κυρίων ευρημάτων της έκθεσης συμπεριλαμβάνονται:
- Πάνω από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, ζει σήμερα σε αστικές περιοχές.
- Ο αριθμός αυτός αυξάνεται. Μέχρι το 2050, τα δύο τρίτα των ανθρώπων στον κόσμο, προβλέπεται πως θα ζουν σε πόλεις.
- Ο παγκόσμιος αστικός πληθυσμός αυξάνεται κατά περίπου 60 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, με τη μεγαλύτερη αστική αύξηση στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
- Στη Δυτική Ευρώπη και την Αμερικανική ήπειρο οι πληθυσμοί ολοκλήρων χωρών είναι ήδη σχεδόν εξ ολοκλήρου αστικοί.
Ενδεικτικά στατιστικά στοιχεία (εκτιμήσεις 2011):
- Αστικός πληθυσμός άνω του 75%: Μεξικό 78% – ΗΠΑ 82% – Σαουδική Αραβία 82% – Γαλλία 85% – Βραζιλία 87% – Αργεντινή 92% – Βέλγιο 97%.
- Αστικός πληθυσμός από 50 – 75%: Νιγηρία 50% – Ιαπωνία 67% – Τουρκία 70% – Ρωσία 73% – Γερμανία 74% (Η Ελλάδα ανήκει σε αυτή την κατηγορία).
- Αστικός πληθυσμός από 25 – 50%: Ινδία 30% – Αίγυπτος 43% – Ινδονησία 44%.
- Αστικός πληθυσμός κάτω από 25%: Αιθιοπία 17% – Αφγανιστάν 23%. - Το μισό του παγκόσμιου αστικού πληθυσμού βρίσκεται στην Ασία. Μονάχα η Κίνα έχει ένα αστικό πληθυσμό περίπου 630 εκατομμυρίων (στοιχεία 2011).
- Στην Ασία βρίσκονται οι 66 από τις 100 ταχύτερα αναπτυσσόμενες αστικές περιοχές (οι μισές από αυτές στην Κίνα).
- Η Αφρική έχει μεγαλύτερο αστικό πληθυσμό από τη Βόρεια Αμερική ή τη Δυτική Ευρώπη.
«Όταν σκεφτόμαστε τη φτώχεια, η εικόνα που παραδοσιακά έρχεται στο νου είναι αυτή ενός παιδιού σε ένα χωριό της υπαίθρου», δήλωσε ο Εκτελεστικός Διευθυντής της UNICEF Anthony Lake. «Αλλά σήμερα, ένας αυξανόμενος αριθμός παιδιών που ζουν σε φτωχογειτονιές και παραγκουπόλεις συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο περιθωριοποιημένων και ευάλωτων στον κόσμο, στερημένα από τις πιο βασικές υπηρεσίες και απογυμνωμένα από το δικαίωμά τους στην ευημερία.»
«Περιθωριοποιώντας αυτά τα παιδιά στις παραγκουπόλεις, δεν τα αποστερούμε μόνο από την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, αποστερούμε τις κοινωνίες τους από τα οικονομικά οφέλη, του να έχουν ένα μορφωμένο, υγιή αστικό πληθυσμό», πρόσθεσε ο κ. Lake.
Οι πόλεις προσφέρουν σε πολλά παιδιά τα πλεονεκτήματα των αστικών σχολείων, νοσοκομεία και παιδικές χαρές. Ωστόσο, οι ίδιες πόλεις σε όλο τον κόσμο είναι επίσης το υπόβαθρο για ορισμένες από τις μεγαλύτερες ανισότητες στην υγεία, την εκπαίδευση και τις ευκαιρίες των παιδιών.
Οι υποδομές και οι υπηρεσίες δεν συμβαδίζουν με την αστική ανάπτυξη σε πολλές περιοχές και οι βασικές ανάγκες των παιδιών δεν καλύπτονται. Οι οικογένειες που ζουν στη φτώχεια συχνά πληρώνουν περισσότερα για υπηρεσίες κατώτερης ποιότητας. Το νερό, για παράδειγμα, μπορεί να κοστίζει 50 φορές περισσότερο στις φτωχές γειτονιές όπου οι κάτοικοι πρέπει να το αγοράσουν από ιδιώτες προμηθευτές από ό, τι κοστίζει σε πλουσιότερες γειτονιές όπου τα νοικοκυριά είναι συνδεδεμένα απευθείας με το δίκτυο ύδρευσης.
Οι στερήσεις που υφίστανται τα παιδιά στις φτωχές αστικές κοινότητες συχνά αποκρύπτονται από τους στατιστικούς μέσους όρους που αναφέρονται μαζικά στο σύνολο των κατοίκων των πόλεων πλούσιους και φτωχούς. Όταν τέτοια στατιστικά στοιχεία χρησιμοποιούνται για τη διαμόρφωση της αστικής πολιτικής και την κατανομή των πόρων, οι ανάγκες των φτωχότερων μπορεί να παραβλέπονται.
Κάνοντας τις πόλεις κατάλληλες για τα παιδιά
Μία εστίαση στην ισότητα είναι κρίσιμης σημασίας – τέτοια που να δίνει προτεραιότητα στα πιο περιθωριοποιημένα παιδιά, όπου κι αν ζουν.
Η UNICEF καλεί τα κράτη να θέσουν τα παιδιά στο επίκεντρο του πολεοδομικού σχεδιασμού και να επεκτείνουν και να βελτιώσουν τις υπηρεσίες για όλους. Για αρχή, περισσότερο συγκεκριμένα, ακριβή δεδομένα απαιτούνται για να βοηθήσουν στον εντοπισμό ανισοτήτων μεταξύ των παιδιών στις αστικές περιοχές και για το πως να τις γεφυρώσουμε. Η έλλειψη τέτοιων στοιχείων είναι απόδειξη της παραμέλησης αυτών των θεμάτων.
Ενώ τα κράτη σε όλα τα επίπεδα μπορούν να κάνουν περισσότερα, οι δράσεις κοινοτικής βάσης αποτελούν επίσης κλειδί για την επιτυχία.
Η έκθεση απευθύνει έκκληση για μεγαλύτερη αναγνώριση των προσπαθειών που στηρίζονται στις κοινότητες για την αντιμετώπιση της αστικής φτώχειας – και δίνει παραδείγματα αποτελεσματικών συνεργασιών με τους φτωχούς των πόλεων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των εφήβων.
Αυτές οι συνεργασίες αποφέρουν απτά αποτελέσματα, όπως η βελτίωση των δημόσιων υποδομών στο Ρίο ντε Τζανέιρο και το Σάο Πάολο στη Βραζιλία, τα υψηλότερα ποσοστά αλφαβητισμού στο Cotacachi στο Εκουαδόρ, τη μεγαλύτερη ετοιμότητα για αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών στη Μανίλα στις Φιλιππίνες. Στο Ναϊρόμπι στην Κένυα, οι έφηβοι χαρτογράφησαν τις φτωχογειτονιές της κοινότητάς τους για να παρέχουν πληροφορίες για τους πολεοδόμους.
Μια πρωτοπόρα πρωτοβουλία που ξεκίνησε στο Μεξικό και βοήθησε οικονομικά φτωχότερες οικογένειες να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο και να πληρώσουν για υγειονομική φροντίδα, γίνεται τώρα σε μεγαλύτερη κλίμακα τόσο σε αστικές όσο και σε αγροτικές περιοχές και παρέχει πολύτιμη εμπειρία στις χώρες που ακολούθησαν το παράδειγμα του Μεξικού.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η UNICEF και το Πρόγραμμα Ανθρώπινων Οικισμών του ΟΗΕ (UN-Habitat) έχουν εργασθεί μαζί για 15 χρόνια στην πρωτοβουλία Πόλεις Φιλικές προς τα Παιδιά, χτίζοντας συνεργασίες για να θέσουν τα παιδιά στο επίκεντρο της ατζέντας για τις αστικές περιοχές και για την παροχή υπηρεσιών και τη δημιουργία προστατευόμενων περιοχών, ώστε τα παιδιά να απολαμβάνουν την ασφαλέστερη και υγιέστερη παιδική ηλικία που τους αξίζει.
«Η αστικοποίηση είναι μια καθημερινή πραγματικότητα και πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στις πόλεις, δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή στην παροχή υπηρεσιών προς τα παιδιά που τις έχουν μεγαλύτερη ανάγκη,» δήλωσε ο κ. Lake.
Η έκθεση προτείνει να ληφθούν επείγοντα μέτρα για:
- Καλύτερη κατανόηση της κλίμακας και της φύσης της φτώχειας και του αποκλεισμού που πλήττει τα παιδιά στις αστικές περιοχές.
- Εντοπισμό και άρση των εμποδίων για την ένταξη των περιθωριοποιημένων παιδιών.
- Εξασφάλιση ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός, η ανάπτυξη υποδομών, η παροχή υπηρεσιών και οι ευρύτερες προσπάθειες για τη μείωση της φτώχειας και της ανισότητας ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες και προτεραιότητες των παιδιών.
- Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ όλων των επιπέδων διακυβέρνησης και των φτωχών των αστικών περιοχών – ιδιαίτερα των παιδιών και των νέων.
- Συγκέντρωση των πόρων και των ενεργειών διεθνών, εθνικών, δημοτικών και κοινοτικών φορέων για την υποστήριξη των προσπαθειών ώστε να διασφαλιστεί ότι τα φτωχά και περιθωριοποιημένα παιδιά απολαμβάνουν πλήρως τα δικαιώματά τους.
Αναλυτικότερα στοιχεία και πληροφορίες για την έκθεση της UNICEF «Η Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο 2012: Παιδιά σε έναν Αστικό Κόσμο» είναι διαθέσιμα στο unicef.gr
