Ιδού ένα απλό παράδειγμα: Κάποτε σ' έναν παιδίατρο περίμεναν στην αίθουσα αναμονής τρεις γενιές... ένα κοριτσάκι, η μαμά του και η γιαγιά του. Όταν το κοριτσάκι ζήτησε αγκαλιά από την μαμά της, αυτή την αγκάλιασε τρυφερά και της είπε: 'είσαι τόσο καλό κοριτσάκι'... όταν ζήτησε την αγκαλιά της γιαγιάς της, αυτή της είπε: 'είσαι ένα καθαρματάκι...!' και ενώ της το έλεγε αυτό της τσίμπησε τη μύτη.
Φαντάσου τι συναισθήματα δημιουργήθηκαν στο κοριτσάκι από αυτά τα δύο περιστατικά: 'είμαι καλή, σημαίνει είμαι καθαρματάκι'... θα μπορούσε να συνδέσει αυτές τις λέξεις και με τα δύο συναισθήματα που εισέπραξε, την ζεστή αγκαλιά και τον πόνο στην μύτη της από την τσιμπιά. Κατά την διαδικασία της ανάπτυξης και συνειδητοποίησης του νοήματος της γονικής φροντίδας, χρησιμοποιώντας τις λέξεις που άκουσε, κάλλιστα θα μπορούσε να μπερδέψει το αληθινό τους νόημα. Είναι και ο λόγος που πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και ευγενικοί και με τα παιδιά και με τους άλλους, που συναναστρεφόμαστε.
Αισθάνσου πριν συλλογιστείς
Ειλικρινής επικοινωνία σημαίνει να συμφωνούν οι λέξεις σου με τα συναισθήματά σου.
Συνειδητοποίησε πως τα παιδιά 'αισθάνονται' την αντιφατική κατάσταση, πριν να είναι ικανά να την αιτιολογήσουν.
Αυτό συμβαίνει γιατί:
- εάν δεν είσαι εντελώς ειλικρινής, τα παιδιά το αισθάνονται
- εάν προσπαθείς να απαλύνεις τις καταστάσεις, το γνωρίζουν
- εάν μιλάς σε χαμηλούς τόνους, αναρωτιούνται για το τι πάει στραβά
- εάν κουτσομπολεύεις, συμπεραίνουν πως κρύβεις κάτι
- εάν τα λόγια σου δεν συμφωνούν με την έκφραση του προσώπου σου, αισθάνονται την έλλειψη της ταύτισης των λόγων σου και των συναισθημάτων σου. Σαν αποτέλεσμα αυτού, είναι να εισπράττουν την αβεβαιότητα γι' αυτά που λες και επιλέγουν να μην ακούν. Ή κάνουν ότι καταλαβαίνουν, όταν στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Ας μεταφράσουμε, όπως ακριβώς μεταφράζουν τα παιδιά μας κάποιες προτάσεις μας και δίνουν προσοχή στα βαθύτερα συναισθήματα:
- πες 'τρώει σαν πουλάκι' και είναι σίγουρο πως τα παιδιά θα το μεταφράσουν σε 'τσιμπώ την τροφή μου, κάτι κάνω λάθος'
- ας ακούσει το παιδί 'θα το πάρει ο άνεμος' και είναι βέβαιο πως θα το μεταφράσει σε...'είμαι τόσο κοκαλιάρικο'
- όσο για την... 'μύτη του, που μοιάζει με της θείας του', είναι σίγουρο πως θα το μεταφράσει σαν: 'η μύτη μου είναι μεγάλη και απαίσια'
Είναι σημαντικό να θυμάσαι πως τα παιδιά πρώτα αισθάνονται όλες τις αλληλεπιδράσεις και ύστερα εφαρμόζουν τις ικανότητές τους στην γλώσσα.
Ξεκάθαρες κουβέντες...
Σαν γονιός μπορείς να 'λες αυτό που εννοείς', ώστε τα παιδιά ν' ακούν ξεκάθαρα το μήνυμα που προτίθεσαι να τους περάσεις. Ξεκίνα με τρία βασικά βήματα:
- χρησιμοποίησε ξεκάθαρη, σταθερή, συνεπή και θετική επικοινωνία για να βοηθήσεις την εσωτερική φωνή του παιδιού σου. Θα το οδηγήσει στην κατανόηση της ευγένειας και της ειλικρίνειας. Σίγουρα είναι στοιχεία που θα το ακολουθούν σε ολόκληρη την ζωή του.
- χρησιμοποίησε ενεργητική ακρόαση. Είναι βασικό στοιχείο της αληθινής επικοινωνίας και υποδηλώνει ενδιαφέρον και σεβασμό για τα παιδιά. Είτε ακούς με προσοχή, είτε δεν ακούς με προσοχή, το παιδί αντιγράφει οτιδήποτε βλέπει και έτσι γίνεσαι πρότυπο ενεργητικού ακροατή.
- τοποθέτησε ξεκάθαρα τον εαυτό σου, σε σχέση με την δική σου εμπειρία γονικής συμπεριφοράς, ίσως να επηρεάζει καθ' ολοκληρίαν την επικοινωνία σου με τα παιδιά
Αυτά τα τρία βήματα είναι σημαντικά, γιατί η ικανότητά σου για επικοινωνία βασίζεται στην επίγνωση των εσωτερικών μηνυμάτων, αυτών που προσέλαβες από τους γονείς σου από την παιδική σου ηλικία.
Για ν' αποκτήσεις αυτήν την αντίληψη, βρες χρόνο να κάνεις τα παρακάτω:
- πάρε χαρτί και μολύβι, αλλά βρες και χρόνο, ώστε για μερικά λεπτά να καθαρίσεις την σκέψη σου
- βρες την γαλήνια γωνιά του εαυτού σου
- γράψε τόσες απαντήσεις, όσες είναι και οι ερωτήσεις και όσες άλλες εσύ σκεφθείς
1. η αγενής συμπεριφορά της μητέρας μου ήταν ......
2. η αγενής συμπεριφορά του πατέρα μου ήταν ......
3. τα πιο όμορφα πράγματα που μου είπαν ήταν ......
4. η φωνή του παρελθόντος, που αντηχεί συχνότερα στο μυαλό μου, λέει ......??? (όποια άλλη ερώτηση θέλεις) ......
- ξαναδιάβασε αυτά που έχεις γράψει. Πόσες από τις λέξεις ή φράσεις θα μπορούσαν να εκφράζουν την δική σου γονική συμπεριφορά σήμερα;
- κράτα τις απαντήσεις που σου αρέσουν και ενστερνίσου μόνον αυτές.
- προσδιόρισε τις απαντήσεις που δεν σου αρέσουν και αναρωτήσου: θέλω να τις αλλάξω;
- προσδιόρισε τον τρόπο που θα μπορούσες να τις αλλάξεις
- επανάλαβε αυτήν την άσκηση για να δεις τι πραγματικά έχεις αλλάξει με τον χρόνο και για ν' αποκαλύψεις περισσότερες φράσεις από το παρελθόν σου.
Όταν κατανοήσεις καλύτερα τα συναισθήματα, που σου 'ξυπνούν' οι λέξεις που λες, θα κατανοήσεις και καλύτερα τις απρόσμενες απαντήσεις του παιδιού σου και πιθανώς τις μη επιθυμητές. Να θυμάσαι πως η επικοινωνία στηρίζεται πολύ περισσότερο στα συναισθήματα παρά στους συλλογισμούς, ειδικά, όταν πρόκειται για το παιδί σου. Βοήθησέ το ν' ωριμάσει, μαθαίνοντάς του τον τρόπο να λέει αυτό που εννοεί.
goneis-paidia.com
