Σε αυτό το αποτέλεσμα, πολλοί παράγοντες συμβάλουν: ο εκπαιδευτικός, το κλίμα της τάξης, το αντικείμενο διδασκαλίας, οι μαθητές.
Ας διερευνήσουμε ορισμένες κατηγορίες μαθητών, και ποιές στρατηγικές θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε ώστε να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Δραστήριοι και Στοχαστικοί. Οι πρώτοι κατανοούν και συγκρατούν στη μακροπρόθεσμη μνήμη τους οτιδήποτε με το οποίο καταπιάνονται ενεργά, προσπαθούν να εφαρμόσουν τη θεωρία του σε άλλες καταστάσεις ή να το παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους, προτιμούν να εργάζονται σε ομάδες ενώ το μότο τους θα μπορούσε να είναι: «ας δούμε πως δουλεύει αυτό το πράγμα». Οι στοχαστικοί προτιμούν να σκέφτονται αρκετά πριν να δράσουν, επιλέγουν να εργάζονται κατά μόνας και για την επίλυση κάποια προβλήματος θα λέγανε: «ας το σκεφτούμε πρώτα διεξοδικά». Οι διαλέξεις είναι η χειρότερη επιλογή και για τους δύο τύπους, αν κι αυτοί που περισσότερο αντιδρούν είναι οι Δραστήριοι. Όλοι μπορούν μερικές φορές να είναι Δραστήριοι και κάποιες άλλες Στοχαστικοί.
Ορθολογιστές και Διαισθητικοί. Οι ορθολογιστές προτιμούν να μελετούν τα γεγονότα, να επιλύουν προβλήματα βάσει προκαθορισμένης μεθόδου, δυσανασχετούν με θέματα που δεν έχουν παρουσιαστεί στην τάξη, είναι περισσότερο πρακτικοί, διαπραγματεύονται θέματα που άπτονται των βιωμάτων και της καθημερινότητάς τους, ενώ αποτελούν τους καλύτερους συνεργάτες των εκπαιδευτικών για την πραγματοποίηση εργαστηριακών ασκήσεων. Οι διαισθητικοί επιλέγουν να αναζητούν σχέσεις και πιθανότητες μεταξύ εννοιών και μεθόδων, καταπιάνονται ευκολότερα με νέες έννοιες και καινοτόμες αναφορές, αδιαφορούν για κάθε είδους επανάληψη και ανακεφαλαίωση, ενώ θα τα καταφέρουν καλά στο εργαστήριο υπό την προϋπόθεση πως περιλαμβάνονται αφαιρετικές σκέψεις και φορμαλισμοί. Όλοι μπορούν μερικές φορές να είναι Ορθολογιστές και κάποιες άλλες Διαισθητικοί.
Οπτικοί και Λεκτικοί. Οι πρώτοι θυμούνται καλύτερα αυτό που βλέπουν, δηλαδή πίνακες, διαγράμματα, εικόνες, βίντεο, εννοιολογικούς χάρτες, γραφήματα, χρονοδιαγράμματα, παρουσιάσεις. Οι λεκτικοί προτιμούν η γνώση να μεταφέρεται σε αυτούς με λέξεις, μέσα από τον προφορικό ή γραπτό λόγο. Από τους δύο, ωφελημένοι φαίνονται οι λεκτικοί καθώς στις περισσότερες σχολικές αίθουσες το μάθημα γίνεται με τον τρόπο που επιθυμούν: διαλέξεις, σημειώσεις, σχολικά εγχειρίδιο, μαυροπίνακας. Τι και αν οι περισσότεροι άνθρωποι είναι οπτικοί, τι και αν είναι προτιμότερο να διδάσκουμε με αυτό τον τρόπο όπως επιπλέον περιγράφεται και από τη ρήση: «μία εικόνα ίσον με χίλιες λέξεις».
Γραμμικοί και Σφαιρικοί. Οι πρώτοι (αιτιοκρατικής ταυτότητας) μαθαίνουν βήμα-βήμα, ακολουθώντας λογικές μεταβάσεις. Οι σφαιρικοί (με περισσότερο βιολογική χροιά – ολιστική και οικολογική προσέγγιση) επιτυγχάνουν μεγαλύτερα άλματα, κατορθώνουν να δημιουργούν τις απαραίτητες συνδέσεις και να επιλύουν πολύπλοκα προβλήματα με πρωτότυπους τρόπους. Αν κι αυτό που κυρίως διαφοροποιεί τον γραμμικό από τον σφαιρικό τύπο μαθητή είναι πως ο πρώτος μπορεί να οδηγηθεί σε ένα συμπέρασμα βάσει λογικών βημάτων, ενώ ο δεύτερος ποτέ δεν θα μπορούσε να καταλήξει σε συμπέρασμα αν προηγουμένως δεν έχει κατανοήσει τη συνολική εικόνα. Είναι σαν να φτιάχνουμε ένα παζλ, τοποθετώντας τα κομμάτια με κριτήριο το σχήμα που έχει κάθε κομμάτι ή λαμβάνοντας υπόψη τη θέση που αυτό καταλαμβάνει μέσα στη συνολική εικόνα που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε.
Για τους διάφορους τύπους μαθητών, οι ερευνητές προτείνουν και ορισμένες στρατηγικές:
Δραστήριοι: εμπλέξτε τους όσο μπορείτε περισσότερο σε ομαδικές εργασίες, δώστε τους να επιτελέσουν κάποια εργαστηριακή δραστηριότητα ή να χειριστούν με τις δεξιότητές τους κάποια συσκευή
Στοχαστικοί: δώστε τους χρόνο να σκεφτούν, μην τους ζητάτε άμεσες απαντήσεις στις ερωτήσεις σας, σεβαστείτε τη ροή του προσωπικού τους χρόνου
Ορθολογιστές: δώστε τους συγκεκριμένα παραδείγματα, προσπαθήστε να συνδέσετε έννοιες, εφαρμογές, διαδικασίες που περιέχονται στη διδασκαλία σας με την καθημερινή τους ζωή
Διαισθητικοί: συνδέστε τις θεωρίες με την καθημερινότητα, αναγνωρίστε τη δυσφορία τους για οποιαδήποτε επανάληψη και συμβατική αξιολόγηση, καλλιεργήστε τη διάθεσή τους για καινοτομίες και νέες ιδέες
Οπτικοί: φτιάξτε εννοιολογικούς χάρτες, ερμηνεύστε διαγράμματα, επισημάνετε τη σημασία των εικόνων και των γραφημάτων μέσα στα σχολικά εγχειρίδια
Λεκτικοί: προτιμάτε να δουλεύουν σε ομάδες ώστε να ακούν τους συμμαθητές τους, επιλέξτε να τους έχετε σε κοντινή θέση ώστε να μπορούν να ακούν, μιλάτε αργά για να γράφουν σημειώσεις και να παρακολουθούν
Γραμμικοί: ίσως οι πιο ευνοημένοι καθώς η αιτιοκρατική τους σκέψη δομείται από τη μικρή ηλικία κι επομένως είναι καλό να ακολουθείτε λογικές συνέχεις και να αποφεύγεται τις ασύνδετες διδασκαλίες
Σφαιρικοί: παρουσιάστε τις σχέσεις μεταξύ των ενοτήτων, των εννοιών και των διαδικασιών, κάντε συχνά ανακεφαλαιώσεις
Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα μπορέσει ο εκπαιδευτικός να ικανοποιήσει όλες αυτούς τους διαφορετικούς τύπους μαθητών. Σίγουρα σε κάθε τάξη δεν υπάρχουν όλοι οι τύποι και σίγουρα δεν μπορεί κάποιος τύπος να ικανοποιηθεί πλήρως σε βάρος κάποιου άλλου.
Εφόσον οι διδασκαλίες δεν είναι εξατομικευμένες οφείλουμε να πετύχουμε κάποια δυναμική ισορροπία στις μεθόδους διδασκαλίας που χρησιμοποιούμε. Έτσι ο συνδυασμός διαφορετικών διδακτικών προσεγγίσεων θα δώσει τη δυνατότητα να ικανοποιήσουμε όσους περισσότερους τύπους μπορούμε.
Και αν δεν μπορούμε μόνοι μας να διαπιστώσουμε σε ποιό τύπο ανήκουμε εμείς ή οι μαθητές μας, ας συμπληρώσουμε το παρακάτω ερωτηματολόγιο.
Δείτε τις ιστοσελίδες
http://www4.ncsu.edu/unity/lockers/users/f/felder/public/ILSdir/styles.htm
http://www4.ncsu.edu/unity/lockers/users/f/felder/public/RMF.html
Πηγή: http://www.biologyinschool.gr/
