Τεμπέληδες", "αδιάφοροι για τους μαθητές", "βολεμένοι", "καλοπληρωμένοι", "φοβούνται την αξιολόγηση". Οι χαρακτηρισμοί, ερεθίζουν τον κοινωνικό αυτοματισμό στην εντεινόμενη διαμάχη για τους εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας, οι οποίοι αποτελούν τον "τρέχοντα εχθρό" για το μνημονικό μπλοκ. Η απεργία που πρότεινε η ΟΛΜΕ στις πανελλαδικές εξετάσεις έχει κάνει το θέμα των καθηγητών πρώτο θέμα. Συμβάλλοντας κι εμείς σε αυτόν τον διάλογο, επικεντρωνόμαστε σε στοιχεία που φανερώνουν την εργασιακή πραγματικότητα των εκπαιδευτικών.
Μετά τις μειώσεις μισθών, η κυβέρνηση προχωρά στην καρατόμηση χιλιάδων εκπαιδευτικών και αυξάνει το ωράριο εργασίας, ικανοποιώντας τους στόχους που έχει θέσει η τρόικα για τα δημοσιονομικά της χώρας, όπως διατυπώθηκαν στο μεσοπρόθεσμο του Φεβρουαρίου και συγκεκριμένα τις μειώσεις δαπανών για την Παιδεία. Έτσι, από τους 102.000 εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας που είχαμε προ μνημονίου, πλέον ο αριθμός του έχει μειωθεί στους 86.500, συνολικά, με τους 83.000 να είναι πλήρους ωραρίου και 3.500 αναπληρωτές.
Ας δούμε όμως κάποια στοιχεία αναλυτικότερα:
Τι σημαίνει η δίωρη αύξηση του ωραρίου;
Με την αύξηση του ωραρίου, μειώνονται κατακόρυφα οι προσλήψεις των αναπληρωτών εκπαιδευτικών. Οι αναπληρωτές είναι αυτοί οι οποίοι εδώ και χρόνια καλύπτουν κενά και δεν είναι λίγοι αυτοί που εργάζονται ως αναπληρωματικοί εδώ και μια δεκαετία. Η συντριπτικοί πλειονότητα αυτών θα βρεθεί στην ανεργία, αφού από τους 10.000 αναπληρωτές στο δημόσιο σχολείο θα οδηγηθούμε περίπου στους 2000-3000. και οι αναπληρωτές που θα προσληφθούν θα είναι μέσω ΕΣΠΑ
Δεύτερον και όχι λιγότερο σημαντικό, η αύξηση του ωραρίου, μοιραία οδηγεί στο να προκύψουν υπεράριθμοι καθηγητές, ειδικά στις ειδικότητες της πληροφορικής και των ξένων γλωσσών. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό, οι τελευταίοι θα πρέπει να μετατεθούν υποχρεωτικά σε άλλα σχολεία, πιθανότατα και εκτός του νομού διαμονής τους.
Τέλος, ακόμη και αν ληφθεί υπόψιν η υποχώρηση που ανακοίνωσε ο υπουργός ότι όσοι δεν καλύπτουν το ωράριο τους θα δηλώνουν τρία σχολεία εντός της περιφέρειάς τους, αυτό σημαίνει ότι ένας εκπαιδευτικός μπορεί να κληθεί να υπηρετεί σε σχολείο εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του, αφού περιφέρειες εκπαίδευσης καλύπτουν εκατοντάδες τ.χλμ.
Αναλογία καθηγητή – μαθητών
Αν ληφθούν υπόψιν οι συγχωνεύσεις και το κλείσιμο σχολικών μονάδων, ο αριθμός μαθητών ανά τμήμα αυξάνεται σημαντικά, κάτι το οποίο θα έχει δυσμενέστατες επιπτώσεις στην παρεχόμενη ποιότητα εκπαίδευσης, κάτι που με ντετερμινιστική ακρίβεια οδηγεί στην περαιτέρω άνθιση της παραπαιδείας.
Ειδικότερα, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 30. Ωστόσο, σημειώνουμε ότι το Υπουργείο Παιδείας ζήτησε από τους διευθυντές να δηλώσουν τη χωρητικότητα κάθε σχολικής αίθουσας, επισημαίνοντας πως σε κάθε μαθητή, θα πρέπει να αντιστοιχεί 1.5 τετραγωνικό μέτρο. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πως πλέον, το μέτρο τείνει να μην είναι η αναλογία του αριθμού δασκάλου – μαθητών, αλλά το μέγεθος της αίθουσας.
Τέλος, ο υπολογισμός ενός ενιαίου μέσου όρου αναλογίας καθηγητών – μαθητών στα σχολεία της χώρας είναι δύσκολο να υπολογισθεί. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στα αστικά κέντρα της Ελλάδας, καμία τάξη δεν έχει λιγότερους από 27 μαθητές, όμως στα σχολεία της νησιωτικής Ελλάδας υπάρχουν σχολεία με λίγους μαθητές, τα οποία ωστόσο είναι απολύτως απαραίτητα.
Τα ωράρια των εκπαιδευτικών
Ο αριθμός των διδακτικών ορών για τους καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ξεκινούν από 21 και φτάνουν τις 16. Όμως, 16 διδακτικές ώρες έχει δικαίωμα να εργασθεί ένας εκπαιδευτικός άπαξ και κλείσει το 20ό έτος εργασίας. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, κάθε εκπαιδευτικός είναι υποχρεωμένος να παραμένει στον χώρο του σχολείου για 30 ώρες εβδομαδιαίως, όπως ορίζει ο Νόμος 1566/1985.
Οι... παχυλοί μισθοί των "τεμπέληδων"
Μεταξύ των τριών τελευταίων χωρών της ευρωζώνης συγκαταλέγεται η Ελλάδα όσον αφορά τους μισθούς των καθηγητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Εκπαιδευτικών Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ (Κ.Ε.ΜΕ.ΤΕ.). Πιο συγκεκριμένα, πρωτοδιοριζόμενος εκπαιδευτικός χωρίς παιδιά λαμβάνει 670 ευρώ, ενώ με δύο παιδιά 740 ευρώ.
Επιπλέον, υπενθυμίζουμε ότι αν και οι καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποτελούν το περίπου 2.3% του απασχολούμενου δυναμικού της χώρας, καρπώνονται με τους μικτούς μισθούς τους μόλις το 0,8% του παραγόμενου εγχώριου προϊόντος.
Τα στοιχεία της μελέτης του Κ.Ε.ΜΕ.ΤΕ. για τους μισθούς αναφέρονται στο σχολικό έτος 2011 – 2012, ενώ στο τέλος της έρευνας έχουν συμπεριληφθεί και οι μισθολογικές μειώσεις που προβλέπει το τρίτο μνημόνιο και αφορούν το τρέχον έτος. Αναλυτικότερα:
Κατώτερος ετήσιος μισθός (μικτά)
Στην τρίτη θέση από το τέλος βρίσκεται η Ελλάδα σχετικά με τον κατώτερο ετήσιο μικτό μισθό καθηγητή/τριας Γυμνασίου. Συγκεκριμένα, είναι 14104 ευρώ, δηλαδή περίπου 1007 ευρώ μικτά το μήνα, όταν ο ετήσιος μέσος όρος στην ευρωζώνη είναι 27335 ευρώ, δηλαδή 1952.5 ευρώ το μήνα, μικτά.
Στην προτελευταία θέση, δηλαδή μία θέση μπροστά από την Εσθονία είναι η Ελλάδα, όσον αφορά τον κατώτερο ετήσιο μικτό μισθό καθηγητή/τριας Λυκείου, που είναι ο ίδιος με αυτόν του Γυμνασίου, με τον μέσο όρο στην ευρωζώνη να είναι 28939 ευρώ ετησίως, δηλαδή περίπου 2067 ευρώ μηνιαίως, μικτά.
Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι ο κατώτατος ετήσιος μικτός μισθός του Έλληνα καθηγητή/τριας Γυμνασίου είναι:
Το 19% του αντίστοιχου του Λουξεμβούργου
Το 31% του Γερμανού καθηγητή
Το 42% του Φινλανδού
Το 44% του Αυστριακού
Το 45% του Ισπανού
Το 53% του Κυπρίου
Το 57% του Ιταλού
Το 66% του Πορτογάλου
Το 77% του Σλοβένου
Το 52% του Μ.Ο. των χωρών της Ευρωζώνης
Ανώτερος ετήσιος μισθός (μικτά)
Ο ανώτερος ετήσιος μικτός μισθός καθηγητή/τριας Γυμνασίου στην Ελλάδα είναι 25756 ευρώ, δηλαδή περίπου 1839 μικτά το μήνα, όταν ο ετήσιος μέσος όρος στην ευρωζώνη είναι 45616 ευρώ, δηλαδή 3258 ευρώ το μήνα, μικτά.
Όσον αφορά τον ανώτερο ετήσιο μικτό μισθό καθηγητή/τριας Λυκείου, στην Ελλάδα είναι ο ίδιος με αυτόν του Γυμνασίου, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, να φτάνει τα 48690 ευρώ ετησίως, δηλαδή περίπου 3477 ευρώ μηνιαίως, μικτά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μειώσεις στους μισθούς των εκπαιδευτικών/τριών σημειώθηκαν σε 4 ευρωπαϊκές χώρες και συγκεκριμένα στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία. Σε 9 χώρες οι μισθοί παρέμειναν οι ίδιοι (Βουλγαρία, Εσθονία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Λιχτενστάιν και Κροατία), ενώ στις υπόλοιπες 16 ευρωπαϊκές χώρες αυξήθηκαν (Βέλγιο, Δημ. Τσεχίας, Δανία, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Αυστρία, Πολωνία, Σλοβακία, Φινλανδία, Σουηδία, Ισλανδία, Νορβηγία, Τουρκία και Ρουμανία).
Οι μισθοί πριν και μετά το μνημόνιο
Οι ετήσιες αποδοχές όπως διαμορφώθηκαν από το 2009 (πριν το μνημόνιο) έως και το τρέχον έτος, δηλαδή μέχρι και την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, έχουν ως εξής:
