Η επίσκεψη Ολάντ στην Αθήνα έφερε στο προσκήνιο τη γαλλοφωνία (francophonie). Η Ελλάδα, ή τουλάχιστον η ελίτ της, ήταν αποκλειστικά γαλλόφωνη. Αλλωστε η Ελλάδα διαθέτει δύο από τα αρχαιότερα γαλλικά ιδρύματα στην Ευρώπη, την Eçole Française, από το 1846, και το Γαλλικό Ινστιτούτο, που έχει συμπληρώσει 100 χρόνια λειτουργίας. Από το 1990 και μετά, η εικόνα αυτή ανατρέπεται δραματικά, καθώς τα αγγλικά, τα εργαλειακά αγγλικά, όπως συμβαίνει παντού, κυριαρχούν. H γαλλοφωνία δεν είναι μια ιδιαιτερότητα, ένα καπρίτσιο, μια εξαίρεση. Είναι η διεκδίκηση της βιωμένης μνήμης, της απόχρωσης, της δημιουργικής ενέργειας, της ευρύτητας των δυνατοτήτων για το μέλλον, των τοπικών παραδόσεων, ακόμη και της κοινωνικής αυτονομίας. Είναι η άρνηση της ομοιομορφίας. H λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, αυτή η πολιτικο-οικονομική και πολιτισμική ενότητα, μιλάει βέβαια αγγλικά. Επιπλέον διαθέτει και ένα από τα πιο ισχυρά ενοποιητικά δίκτυα που εμφανίστηκαν ποτέ στην ιστορία του πολιτισμού, το Internet, που μιλάει αγγλικά. Το κυριότερο, η βαθύτερη συντακτική δομή του είναι αγγλική. Αν δίπλα σε αυτά προσθέσουμε την ποπ κουλτούρα (για εκατομμύρια νέους το Διαδίκτυο είναι ένα είδος ποπ κουλτούρας) και τα social media τα οποία μιλούν αγγλικά, καταλαβαίνουμε ότι η ομοιομορφία δεν είναι μια ιδεατή κατάσταση.
Ο χαρακτήρας της Ευρώπης είναι όμως η πολυμορφία της. Ο Τζορτζ Στάινερ, που δεν έμαθε μια «μητρική γλώσσα» αλλά ταυτόχρονα τρεις γλώσσες, τα γαλλικά, τα αγγλικά και τα γερμανικά, μας έχει πει ότι το πνεύμα της Ευρώπης σφραγίζεται από τη λεπτομέρεια. H γαλλοφωνία διεκδικεί ακριβώς αυτή τη λεπτομέρεια, διεκδικεί την πολυμορφία, διεκδικεί το πνεύμα αλλά και τη δημιουργικότητα της Ευρώπης (γιατί ο θάνατος μιας γλώσσας περιορίζει τις δυνατότητες του ανθρώπου) μέσα στον σύγχρονο κόσμο. Διεκδικεί ακόμη και αυτή την ίδια την αλληλεγγύη. Μπορούμε να πούμε ότι η γαλλοφωνία είναι μια ευρωπαϊκή στρατηγική. Και η υπεράσπισή της είναι ταυτόχρονα υπεράσπιση και των άλλων γλωσσών της Ευρώπης, που πλήττονται περισσότερο στο παγκόσμιο περιβάλλον αλλά και μέσα στην ίδια την Ευρώπη, όπου μια υπαλληλική γραφειοκρατία προσπαθεί να επιβάλει τα αγγλικά για λόγους... οικονομίας. Ο μύθος της Βαβέλ μάς δείχνει ότι οι άνθρωποι άρχισαν να μιλούν πολλές γλώσσες για να συνεννοηθούν, μετά τη σύγχυση που είχε προκαλέσει η μία και μοναδική γλώσσα. Ποιος αμφισβητεί ότι βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή σύγχυσης;
Μπακουνάκης Νίκος
tovima.gr
