Ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν για μειονοτικές γλώσσες όπως η έγιακ στην Αλάσκα, της οποίας ο τελευταίος ομιλητής πέθανε το 2008 ή τα ουμπίκ στην Τουρκία, που εξαφανίστηκαν οριστικά το 1992″ επισημαίνει η επικεφαλής έρευνας που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B, Τατσούγια Αμάνο, ζωολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.

Η ζωολόγος που μελετά την εξαφάνιση των ειδών σε όλο τον πλανήτη χρησιμοποίησε αντίστοιχες μεθοδολογίες στο πεδίο της γλωσσολογίας για να διαπιστώσει ότι πολλές από τις 7.000 διαφορετικές γλώσσες που έχουν αναγνωριστεί σε όλο τον πλανήτη κινδυνεύουν να εξαφανιστούν ανεπιστρεπτί λόγω του κυρίαρχου, παγκοσμιοποιημένου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης.

Γλώσσες που κινδυνεύουν στην Ευρώπη είναι η ούμε σάμι στη Σκανδιναβία και η οβερνιά στη Γαλλία.

Η ερευνητική ομάδα της Αμάνο αξιοποίησε δεδομένα από το Ethnologue, την πληρέστερη βάση δεδομένων για τις αναγνωρισμένες γλώσσες όλου του κόσμου και διενήργησε πιθανούς συσχετισμούς ανάμεσα στην απώλεια γλωσσών και διάφορους παράγοντες όπως η γεωγραφία και το ακαθάριστο εθνικό προϊόν μιας περιοχής ή χώρας αντίστοιχα.

Από όλες τις παραμέτρους που εξετάστηκαν, η οικονομική ανάπτυξη παρουσίαζε τη στενότερη σχέση με την απώλεια γλωσσών.

Το φαινόμενο αφορά όλο τον κόσμο, είναι όμως εντονότερο στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και ορισμένες αναπτυσσόμενες περιοχές όπως η περιοχή των Ιμαλαΐων.

Η Δρ Αμάνο εκτιμά ότι μια στις τέσσερεις γλώσσες παγκοσμίως κινδυνεύει με εξαφάνιση, ενώ όσο πιο επιτυχημένη οικονομικά είναι μια χώρα τόσο περισσότερες γλώσσες που ομιλούνται στην επικράτειά της χάνονται, διότι οι άνθρωποι αναγκάζονται να υιοθετήσουν την κυρίαρχη γλώσσα στην πολιτική και την εκπαίδευση, ώστε να μην απομονωθούν οικονομικά και πολιτικά.

Για παράδειγμα, οικονομικοί λόγοι ανάγκασαν τους ιθαγενείς της Αμερικής να εγκαταλείψουν τις μητρικές τους γλώσσες για χάρη των αγγλικών, ενώ για τον ίδιο λόγο εκατομμύρια Κινέζοι αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τη διάλεκτο των μανδαρίνων.

Πολλές ακόμα γλώσσες είναι αναπόφευκτο να εξαφανιστούν, σύμφωνα όμως με τη Δρ Αμάνο υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης και έφερε ως παράδειγμα την κέλτικη διάλεκτο κάμρυ της Ουαλίας.

Σχολιάζοντας την έρευνα στο BBC, ο Ντάνιελ Κάουφμαν, διευθύνων σύμβουλος της Συμμαχίας Γλωσσών υπό Εξαφάνιση (Endangered Language Alliance) επισήμανε ότι “οι περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν επισκιαστεί από κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες” και πρόσθεσε ότι “πλέον παρατηρούμε μια τάση γλωσσικής ποικιλομορφίας που αρχικά διαμορφώθηκε από το περιβάλλον να δίνει τη θέση της σε μια διαφορετική που διαμορφώνουν οι πολιτικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής”.

Ο περιβαλλοντικός παράγοντας σε αυτή τη φάση δεν αποτελεί παρά απολειφάδι της ιστορίας. Αυτό σημαίνει ότι δεν δούμε περιοχές με συγκεκριμένη περιβαλλοντική μορφή να προσελκύουν ή να δίνουν ώθηση στη γλωσσική ποικιλομορφία.

Το διαβάσαμε στο tro-ma-ktiko