«Η Google πουλάει τα δεδομένα σας»
Δύο κορυφαίοι επιστήμονες μιλούν στα «ΝΕΑ» για τα κοινωνικά δίκτυα και τον Μεγάλο - ψηφιακό - Αδελφό
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ
Στο «Skyfall», την τελευταία περιπέτεια του Τζέιμς Μποντ, ο «κακός» Χαβιέρ Μπαρδέμ ανατινάζει τα κεντρικά γραφεία της MI6 χρησιμοποιώντας το Ιντερνετ - το ίδιο μέσο που βοήθησε εκατομμύρια πολίτες χωρών του αραβικού κόσμου να συντονιστούν, προκαλώντας αυτό που σήμερα αποκαλούμε Αραβική Ανοιξη. Πόσο κοντά είμαστε σε μια τέτοια πραγματικότητα;
«Μην ανησυχείτε! Το Διαδίκτυο δεν θα καταστρέψει τον κόσμο», λέει στα «ΝΕΑ» ο Φρανσουά - Μπερνάρ Ουίγκ, διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων της Γαλλίας (IRIS), ο οποίος ειδικεύεται στη στρατηγική του κυβερνοχώρου.
«Πρόκειται για μια παλιά φαντασίωση αμερικανικής προελεύσεως, οι εμπνευστές της οποίας προετοιμάζονται για ένα ψηφιακό Περλ Χάρμπορ, έναν Αρμαγεδδώνα της πληροφορικής που θα καταστρέψει τα πάντα. Αυτή η φαντασίωση αποτελεί μια καλή δικαιολογία για να καταρτίζονται τεράστιοι προϋπολογισμοί και να ξοδεύονται χρήματα για αμυντικούς εξοπλισμούς», υποστηρίζει ο κ. Ουίγκ, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα για να μιλήσει στην εκδήλωση με θέμα «Διαδίκτυο, δημοκρατία και δημόσιος χώρος» που διοργάνωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδας σε συνεργασία με το Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).
Ωστόσο, δεν είναι όλα στο Ιντερνετ φαντασιώσεις. Κάθε φορά που ανεβάζετε μια φωτογραφία στο facebook ή αναζητείτε πληροφορίες στο Google είστε σίγουροι ότι έχετε τον απόλυτο έλεγχο των προσωπικών σας δεδομένων;
«Η Google πουλά τα δικά σας δεδομένα. Εσείς είστε το εμπόρευμα», δηλώνει χωρίς περιστροφές ο Φρανσουά - Μπερνάρ Ουίγκ.
Τόσο το facebook - το οποίο πρόσφατα ξεπέρασε το 1 δισ. χρήστες - όσο και η Google έχουν επικριθεί δριμύτατα (και έχουν τεθεί στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης) για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών.
Υπάρχει τρόπος να προστατεύσουμε την ιδιωτικότητά μας; «Η διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων επαφίεται στην επαγρύπνηση των ίδιων των χρηστών του Διαδικτύου. Γίνονται απόπειρες για δημιουργία ενός ψηφιακού Μεγάλου Αδελφού. Είναι στο χέρι μας να μην το αφήσουμε να συμβεί», σημειώνει ο κ. Ουίγκ.
Δίπλα στον γάλλο επιστήμονα βρίσκεται ο συμπατριώτης του Ντομινίκ Καρντόν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Μαρν λα Βαλέ, ο οποίος ειδικεύεται στα κοινωνικά δίκτυα. «Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος οι εμπορικές πλατφόρμες του Διαδικτύου να λειτουργήσουν εις βάρος των ίδιων των χρηστών τους. Χρειάζεται προσοχή», μας λέει.
Social media και εξεγέρσεις. Υπάρχει, βέβαια, και η θετική πλευρά του Ιντερνετ. Στις αρχές του 2011, οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης συνέβαλαν καθοριστικά στην εξάπλωση της Αραβικής Ανοιξης, αποτελώντας ορμητήρια λαϊκής εξέγερσης.
«Το πρόσφατο παρελθόν απέδειξε ότι το facebook αποτελεί το καύσιμο για να πάρουν μπρος τα κοινωνικά κινήματα. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να προκαλέσει μια επανάσταση· μπορεί όμως να τη διευκολύνει», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Καρντόν, προσθέτοντας ότι «τα κοινωνικά δίκτυα είναι το μέσο με το οποίο οι άνθρωποι ανταλλάσσουν απόψεις και ασκούν κριτική στην εξουσία, κάτι που δεν ήταν εύκολο παλαιότερα».
Αυτό ακριβώς το μέσο επιχειρούν κατά καιρούς να προσεταιριστούν διάφορες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, περιορίζοντας το Ιντερνετ και τους χρήστες του. Τα παραδείγματα είναι πολλά: από το λουκέτο στο Ιντερνετ στην Αίγυπτο, στη Λιβύη και στη Συρία και το κυνήγι του Wikileaks στις ΗΠΑ, μέχρι την παρακολούθηση πολιτών στην Κίνα και την πρόσφατη σύλληψη του Γέροντα Παστίτσιου στην Ελλάδα.
«Από τη μια πλευρά υπάρχει η κεντρική εξουσία που θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο και από την άλλη πλευρά ο λαός που θέλει να εκφράζεται ελεύθερα. Πρόκειται για ένα παιχνίδι για τέσσερις», σημειώνει ο Φρανσουά - Μπερνάρ Ουίγκ και εξηγεί: «Στην κορυφή έχουμε το κράτος το οποίο προσπαθεί να ελέγξει τα πάντα, τη στιγμή που δείχνει να ενδιαφέρεται για την ελευθερία στο Ιντερνετ σε άλλους λαούς, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ οι οποίες βοηθούν ξένους κυβερνοακτιβιστές. Ο δεύτερος παίκτης είναι οι "αποστάτες", οι οποίοι θέλουν να καταλάβουν την εξουσία, αλλά αν τα καταφέρουν θα γίνουν εκείνοι εξουσιαστές στη θέση των εξουσιαστών διαιωνίζοντας το ίδιο παιχνίδι. Ο τρίτος παίκτης είναι οντότητες όπως οι Anonymous ή το Wikileaks που μάχονται υπέρ διαφόρων δικαιωμάτων ή κινημάτων και ο τέταρτος παίκτης είναι οι εταιρείες του Ιντερνετ, όπως το twitter και η Google, οι οποίες βοηθούν ή δεν βοηθούν στην εξάπλωση των επαναστάσεων».
Ποιος κερδίζει σε αυτό το παιχνίδι λεπτών ισορροπιών; Παρότι το κράτος δείχνει να έχει το πάνω χέρι, το Διαδίκτυο δεν μπορεί να τεθεί υπό τον έλεγχό του, υποστηρίζει ο Ντομινίκ Καρντόν: «Στη χρήση του Ιντερνετ οι πολίτες προηγούνται των κυβερνήσεων. Το Διαδίκτυο σήμερα συνδέεται με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και δίνει τη δυνατότητα αυτο-οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών. Παρατηρώ ότι υπάρχει ανεπτυγμένη κριτική ικανότητα στους χρήστες. Δεν φτάνει, όμως, στο επίπεδο της αυτορρύθμισης».
Η ψηφιακή εποχή στην πολιτική
Η επιρροή του Ιντερνετ είναι καταλυτική και στην πολιτική. Στις μέρες μας οι πολιτικοί χρησιμοποιούν τα social media σχεδόν όσο και τα παραδοσιακά μέσα. Η προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ διεξήχθη κατά το ήμισυ στα κοινωνικά δίκτυα, ενώ την ημέρα της κάλπης το twitter κατέρριψε κάθε προηγούμενο ρεκόρ, με 31 εκατ. tweets εκλογικού περιεχομένου.
Αραγε, η ψηφιακή εποχή έχει αναβαθμίσει το επίπεδο της πολιτικής; «Καθόλου», απαντά ο Ντομινίκ Καρντόν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μαρν-λα-Βαλέ. «Τα κοινωνικά δίκτυα δεν έχουν αλλάξει την πολιτική. Το μόνο διαφορετικό είναι ότι τα πράγματα εξελίσσονται πολύ πιο γρήγορα (σ.σ. στην Αμερική, εσχάτως και στην Ελλάδα, οι πολιτικοί χρησιμοποιούν τα social media για να βγάλουν ανακοινώσεις, να αντιπαρατεθούν μεταξύ τους και να δημιουργήσουν ειδήσεις). Με αυτή την έννοια, το Ιντερνετ παράγει πολιτική. Δεν την αλλάζει όμως».
tanea.gr
