Τόμας Ράχελ: Η εκπαίδευση λύση για την ανεργία των νέων

Ο υφυπουργός Παιδείας και Ερευνας της Γερμανίας μιλάει για το εκπαιδευτικό μοντέλο που ακολουθεί η χώρα του και απαντά στο πώς αντιμετωπίζουμε την αναδουλειά των νέων στον καιρό της κρίσης

Ο υφυπουργός Παιδείας και Ερευνας της Γερμανίας κ. Τόμας Ράχελ βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στην Αθήνα και κλήθηκε να απαντήσει σε ένα απλό ερώτημα: Πώς ξεπερνάμε την ανεργία σε περίοδο οξύτατης οικονομικής κρίσης; Και ακολούθως σε άλλα πιο «δύσκολα». Τι εκπαίδευση πρέπει να δίνουμε στους νέους; Πώς θα σταματήσουμε την επιστημονική «αιμορραγία» σε μια χώρα που απλά δεν μπορεί να δώσει αξιοπρεπείς αμοιβές στα καλύτερα μυαλά της; Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» ο κ. Ράχελ παραθέτει το εκπαιδευτικό μοντέλο που εφαρμόζει η χώρα του. Δίνει απαντήσεις για την αξιολόγηση και την ανεργία και προτείνει ως λύση ένα ισχυρό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης που θα ανοίγει διεξόδους στους νέους και τις νέες της χώρας μας.

Οι σχέσεις Ελλήνων και Γερμανών περνούν, για κάποιους, μια «δοκιμασία» λόγω της περιόδου οξείας οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα μας. Ποια είναι η πραγματική εικόνα κατά τη γνώμη σας;

«Παραδοσιακά οι σχέσεις μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών είναι καλές. Οι 350.000 Ελληνες που ζουν και εργάζονται στη Γερμανία χτίζουν σημαντικές γέφυρες μεταξύ των χωρών μας. Οι σχέσεις, όμως, έχουν γίνει πιο δύσκολες λόγω της τρέχουσας κρίσης, καθώς οι Ελληνες πρέπει να κάνουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να βελτιώσουν την κατάσταση της χώρας τους. Οι Γερμανοί και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι πολίτες ως αντάλλαγμα πρέπει να βοηθήσουν την Ελλάδα χρηματοδοτώντας τη».

Θα έλεγα όμως ότι είναι μια σχέση που επηρεάζεται, εκατέρωθεν, από στερεότυπα. Πιστεύετε ότι αυτό οφείλεται στην κρίση ή είχαμε το πρόβλημα και παλαιότερα;

«Τα στερεότυπα στα οποία αναφέρεστε οφείλονται στην κρίση. Εμποδίζουν μια διαφοροποιημένη άποψη και οδηγούν περισσότερο στη συναισθηματική σκλήρυνση παρά στη συνεισφορά σε ένα κοινό ευρωπαϊκό πνεύμα. Το φιλελληνικό κίνημα του 19ου αιώνα έθεσε τα θεμέλια για στενές σχέσεις μεταξύ των λαών μας. Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη αναρίθμητες επαφές σήμερα μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών, στην επιστήμη, τη βιομηχανία, τον πολιτισμό και την κουλτούρα. Είναι συνεπώς πολύ σημαντικό να επεκτείνουμε αυτούς τους δεσμούς σε δύσκολους καιρούς».

Πολλοί έλληνες επιστήμονες έχουν μεταναστεύσει τα τελευταία χρόνια στη Γερμανία...

«Πάντα υπήρχαν γόνιμες ανταλλαγές μεταξύ γερμανών και ελλήνων επιστημόνων. Από την πλευρά μας, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προωθεί μια πρόταση προς την ελληνική κυβέρνηση για τη δημιουργία ενός ελληνογερμανικού προγράμματος ερευνών. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα περαιτέρω στοιχείο στη συνεργασία μας, το οποίο προωθεί την ανταγωνιστικότητα και ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό επιστημονικό χάρτη».

Η έρευνα είναι, σίγουρα, κύριος μοχλός ανάπτυξης. Ποιες πιστεύετε όμως ότι πρέπει να είναι οι προτεραιότητες στον τομέα της εκπαίδευσης σε μια χώρα που διέρχεται οξύτατη οικονομική κρίση;

«Η Ελλάδα υποφέρει σήμερα από το ποσοστό ανεργίας των νέων της που είναι γύρω στο 50%. Η καταπολέμηση της ανεργίας των νέων πρέπει να είναι η κορυφαία προτεραιότητά της. Ενα σημαντικό πρώτο βήμα θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ενός συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης παρόμοιου με του γερμανικού. Στη Γερμανία, μετά την ολοκλήρωση του σχολείου, το 65% των νέων εκπαιδεύονται στη βάση ενός δυαδικού συστήματος συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και επαγγελματικών σχολών. Οι επιχειρήσεις έτσι εκπαιδεύουν ουσιαστικά το δικό τους εξειδικευμένο δυναμικό με τη στήριξη των επαγγελματικών σχολών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι άνθρωποι που εκπαιδεύονται παραμένουν στις επιχειρήσεις αυτές αφού ολοκληρώσουν τις σπουδές τους».

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του συστήματος που προτείνετε;

«Η προμήθεια σε νέους που εκπαιδεύονται "εσωτερικά" συνεισφέρει στη συστηματική και μακροπρόθεσμη παραμονή του δυναμικού στις επιχειρήσεις, οι οποίες παραμένουν τελικά σε μεγάλο ποσοστό ανεπηρέαστες από τις διακυμάνσεις στην αγορά εργασίας. Και οι νέοι άνθρωποι όμως ωφελούνται από την εκπαίδευση αυτή. Το πιστοποιητικό που λαμβάνουν πιστοποιεί τις επαγγελματικές τους ικανότητες, οι οποίες και αναγνωρίζονται διεθνώς».

Πιστεύετε ότι σήμερα η εκπαίδευση και η έρευνα παραμένουν στις πρώτη γραμμή των επιλογών των κυβερνήσεων στις ευρωπαϊκές χώρες; Γιατί εκείνο που φαίνεται προς τα έξω είναι μάλλον οι μεγάλες περικοπές σε μεγάλα ευρωπαϊκά προγράμματα.

«Η εκπαίδευση και η έρευνα είναι η κορυφαία προτεραιότητα για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό την κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ. 13 δισεκατομμύρια ευρώ θα επενδυθούν στην έρευνα και την εκπαίδευση στη διάρκεια αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου. Ο ορισμός της εκπαίδευσης ως προτεραιότητας θα αποδώσει καρπούς και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μακροπρόθεσμα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα πρέπει επίσης να παρέχει ειδική στήριξη σε αυτόν τον τομέα στις νοτιοευρωπαϊκές χώρες».

Πόσες ώρες την εβδομάδα εργάζονται οι εκπαιδευτικοί στη Γερμανία;

«Οι ώρες εργασίας των εκπαιδευτικών αποτελούνται από τις υποχρεωτικές ώρες διδασκαλίας στις σχολικές τάξεις και από άλλα καθήκοντα που συνοδεύουν το επάγγελμά τους (προετοιμασία της δουλειάς τους, διορθώσεις, συμμετοχή σε συνέδρια, διοργανώσεις εκδρομών και επισκέψεων, συναντήσεις με γονείς). Κατά κανόνα δουλεύουν 40 ώρες την εβδομάδα, αλλά οι περισσότεροι δουλεύουν περισσότερες ώρες».

Εχουν τα σχολεία στη χώρα σας δυνατότητα χρηματοδότησης εκτός του κρατικού προϋπολογισμού; Και οι διευθυντές ή οι εκπαιδευτικοί τους παίρνουν πρωτοβουλίες;

«Φυσικά και παίρνουν. Τα σχολεία ενθαρρύνονται περισσότερο να αναπτύξουν το δικό τους προφίλ, αποδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη μουσική και το θέατρο. Τα αθλήματα και η φυσική εξάσκηση είναι επίσης πολύ σημαντικά σε πολλά σχολεία. Υπάρχουν εξαιρετικά παραδείγματα σχολείων που παρέχουν συναρπαστική και δημιουργική διδασκαλία χωρίς να παραμελούν το ωρολόγιο πρόγραμμα που έχει ορισθεί κεντρικά από το κράτος. Επίσης ναι, τα δημόσια σχολεία έχουν τη δυνατότητα να βρουν λεφτά από άλλες πηγές (για παράδειγμα ιδρύματα, ενώσεις χρηματοδότησης σχολείων, συνεισφορές από γονείς, δικές τους καμπάνιες, ή "σπονσοράρισμα" από εταιρείες). Παράλληλα έχουμε ένα σύστημα υποτροφιών για μαθητές (Federal Training Assistance Act). Αυτό περιλαμβάνει παιδιά από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα που παρακολουθούν τα προγράμματα σε σχολεία ή πανεπιστήμια, εφόσον φυσικά μπορούν».

Πανεπιστήμια και δίδακτρα. Πώς απαντούν σε αυτό το ερώτημα οι Γερμανοί;

«Τα ομοσπονδιακά κρατίδια είναι υπεύθυνα για το θέμα των διδάκτρων. Τα περισσότερα δημόσια πανεπιστήμια δεν χρεώνουν δίδακτρα. Αλλα έχουν εισαγάγει ένα σύστημα διδάκτρων, άλλα το έχουν περιορίσει σε 500 ευρώ το εξάμηνο. Υπάρχει όμως ένα ευρύτατο σύστημα κρατικών υποτροφιών για να παρέχεται βοήθεια σε φοιτητές με χαμηλά εισοδήματα».

Αξιολόγηση

«Δίνουμε μεγάλη σημασία στην εξαιρετική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών»

Στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση με θέμα την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού συστήματος. Οπως θα ξέρετε, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές στα σχολεία στην Ελλάδα είναι δημόσιοι υπάλληλοι και δεν απολύονται. Το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει τη φήμη ότι είναι δίκαιο χωρίς να στερείται ποιότητας. Πώς «φέρεστε» στους εκπαιδευτικούς στη Γερμανία;

«Κατά κανόνα, τα ομοσπονδιακά κρατίδια είναι υπεύθυνα για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στη Γερμανία. Οι δάσκαλοι επίσης δεν μπορούν απλά να... απολυθούν στη χώρα μας, γιατί οι περισσότεροι είναι δημόσιοι υπάλληλοι.

Ωστόσο στους δασκάλους που δεν μπορούν πια να απασχοληθούν στις σχολικές τάξεις προσφέρεται μια σειρά από εναλλακτικές θέσεις εργασίας, στη διοίκηση ή στον τομέα της διά βίου εκπαίδευσης. Δίνουμε μεγάλη σημασία στην εξαιρετική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στη Γερμανία. Η εκπαίδευσή τους είναι μοιρασμένη σε πανεπιστημιακές σχολές, και περιλαμβάνει πρακτική άσκηση στα σχολεία από τη μια πλευρά και παιδαγωγική και πρακτική εκπαίδευση από την άλλη. Η προκαταρκτική τους υπηρεσία τελειώνει με μια δεύτερη πρακτική εξέταση.

Οι υποψήφιοι που περνούν αυτή την εξέταση κρίνονται ως έχοντες τις προϋποθέσεις για να γίνουν εκπαιδευτικοί. Η εξέταση αυτή διαφέρει ανάλογα με την ειδικότητα και με το αν πρόκειται να διδάξουν σε νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια ή επαγγελματικές σχολές».

Παπαματθαίου Μάρνυtovima.gr