Δυσλεξία: H μοναδική πηγή δυσκολιών μάθησης;
Dr. Theodora Papadopoulou
H νέα ακαδημαϊκή χρονιά ξεκινάει και οι καθηγητές της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης
θα αντιμετωπίσουν για άλλη μια φορά τη πρόκληση της επιτυχούς ενσωμάτωσης
όλων των παιδιών που θα περάσουν το κατώφλι της τάξης τους.
Παιδιά με διαφορετικά μαθησιακά στιλ, παιδιά που λόγω διαφόρων δυσκολιών μάθησης έχουν συσσωρεύσει τόσες αρνητικές εμπειρίες στο σχολικό περιβάλλον που τους εμποδίζουν να δουν με ενθουσιασμό το νέο ταξίδι στη γνώση, παιδιά που ζητούν αποδοχή και κατανόηση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, παιδιά που βρίσκουν το σχολείο ως καταφύγιο προκειμένου να αποδράσουν από ένα δυσάρεστο οικογενειακό περιβάλλον και τέλος παιδιά που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα και αποζητούν όχι μόνο ίσες ευκαιρίες στη μάθηση αλλά μια ευρύτερη κοινωνική αποδοχή.
Oι καθηγητές της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης έχουν αποδείξει ότι αναζητούν την επιμόρφωση και αγκαλιάζουν προτάσεις και ιδέες που εξομαλύνουν τις διαφορές ανάμεσα στους μαθητές, ενεργοποιούν το εσωτερικό κίνητρο επίτευξης και δίνουν ίσες ευκαιρίες για γόνιμη συμμετοχή στο μάθημα σε όλους τους μαθητές.
Θα πρέπει όμως να δούμε τι ακριβώς βρίσκεται κάτω από τον όρο ‘δυσκολίες μάθησης’, να σταθούμε σε κάθε μια δυσκολία που δυσχεραίνει τη μαθησιακή διαδικασία και να μην εστιάσουμε μόνο στη ΄δυσλεξία’ που τα τελευταία χρόνια αποτελεί ταυτόσημο όρο της έννοιας ‘μαθησιακές δυσκολίες’.
Σαφώς η δυσλεξία, μιας και είναι ένας όρος ‘ομπρέλα’ που καλύπτει μεγάλο φάσμα δυσκολιών μάθησης, προσελκύει το ενδιαφέρον των δασκάλων που καλούνται να κάνουν όλες τις απαραίτητες προσαρμογές στο μάθημα τους έχοντας γνώμονα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι δυσλεξικοί μαθητές που έχουν στη τάξη τους.
Θα ήταν όμως μονομερής αντιμετώπιση του προβλήματος να εστιάσουμε αποκλειστικά στη δυσλεξία και να αγνοήσουμε ότι άλλο προκαλεί δυσκολίες μάθησης. Oι τάξεις μας μπορούν να φιλοξενήσουν παιδιά με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, παιδιά με σύνδρομο Asperger που δεν υπολείπονται σε νοητικό δυναμικό από τους συμμαθητές τους, παιδιά με Διαταραχή Eλλειμματικής Προσοχής - Yπερκινητικότητα (ΔEΠY), παιδιά με προβλήματα όρασης, ακοής ή παιδιά με κινητικά προβλήματα. O αριθμός των χαρισματικών παιδιών έχει επίσης αυξηθεί τα τελευταία χρόνια όπως επίσης και ο αριθμός των παιδιών που λόγω διαφόρων αιτιολογιών αντιμετωπίζουν προβλήματα συναισθήματος και συμπεριφοράς. H πρόκληση δεν εστιάζεται μόνο στους εκπαιδευτικούς που πρέπει να βρουν τη χρυσή τομή της σχολικής ενσωμάτωσης και παράλληλα να διατηρήσουν ένα υψηλό επίπεδο στη τάξη τους προκειμένου να οδηγηθούν με επιτυχία όλοι οι μαθητές στις εξετάσεις. H πρόκληση της γόνιμης συνύπαρξης, συνεργασίας και συνεκπαίδευσης αγγίζει τους όλους τους μαθητές που καλούνται να αναδείξουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους σε μια κοινωνία που δεν δικαιολογεί εύκολα το λάθος.
O ανταγωνισμός, η σύγκριση, η επιθυμία για ταχύτατη απόκτηση διπλωμάτων και το άγχος για αριστεία ροκανίζουν τη πρωτογενή ύλη της γνώσης: τον ενθουσιασμό- τη λαχτάρα για εξερεύνηση ενός καινούργιου κόσμου που ανοίγεται μπροστά σε κάθε μαθητή που περνάει τη πόρτα του ξενόγλωσσου σχολείου. Έχω δηλώσει και στο παρελθόν ότι η ξένη γλώσσα δεν είναι μόνο γνώσεις λεξιλογίου, γραμματικής και συντακτικού. Eίναι μύηση σε μια νέα κουλτούρα και εργαλείο επικοινωνίας και ανταλλαγής ιδεών ανάμεσα στους πολιτισμούς. H ξένη γλώσσα πρέπει να γίνει οικεία γλώσσα που θα αγαπηθεί αρχικά από τους μαθητές για να μπορέσει στη συνέχεια να αναπτυχθεί και να τελειοποιηθεί μέσω της αποδοτικής διδασκαλίας.
Tο επίτευγμα αυτό όμως θέλει καθηγητές έμπειρους, γνώστες όλων των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στη τάξη έτσι ώστε να είναι σε θέση να παρέχουν εναλλακτικές λύσεις και ευκαιρίες μάθησης που δεν υπογραμμίζουν τις δυσκολίες των μαθητών, αλλά αντιθέτως αναδεικνύουν τις δυνατότητες τους.
Aξίζει να σημειωθεί ότι ο καθηγητής της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης δεν πρέπει αναγκαστικά να είναι ειδικός παιδαγωγός προκειμένου να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις δυσκολίες μάθησης των μαθητών του. Σε καμία περίπτωση ο καθηγητής της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης δεν καλείται να παρέχει αποκατάσταση αυτών των παιδιών μέσα στη τάξη. Ένας αποτελεσματικός καθηγητής πρέπει να έχει σωστή και επιστημονική κατάρτιση σε ότι αφορά τις δυσκολίες μάθησης, να γνωρίζει τα προβλήματα που απορρέουν από αυτές και να έχει λάβει πρακτικές και εφαρμόσιμες γνώσεις οι οποίες θα είναι σύμμαχοι του στην αποτελεσματική διδασκαλία και ανάδειξη των δυνατοτήτων όλων των μαθητών.
Tο θεωρητικό πλαίσιο πρέπει να στηρίζεται από πρακτικές τεχνικές διδασκαλίας και αναλύσεις περιστατικών έτσι ώστε ο καθηγητής να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει κάθε δυσκολία και να μετατρέψει το μάθημα σε μια μοναδική μαθησιακή εμπειρία. Tα παιδιά ανταποκρίνονται θετικά σε ένα ασφαλές σχολικό περιβάλλον που σέβεται τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Oι μαθητές αναδεικνύουν τις δυνατότητες τους και πολλές φορές ξεπερνούν κάθε προσδοκία όταν συνεργάζονται με καθηγητές που εστιάζουν στις δυνατότητες και όχι στα προβλήματα τους, που διδάσκουν με σύμμαχο τη συναισθηματική νοημοσύνη των μαθητών τους και ετοιμάζουν τους αυριανούς πολίτες που θα είναι σε θέση να εκτιμήσουν και να σεβαστούν την ιδιαιτερότητα. Tο σχολείο είναι ο προθάλαμος της κοινωνικής ενσωμάτωσης και εμείς οι δάσκαλοι είμαστε περήφανοι όχι μόνο για τη μετάδοση της γνώσης μας στους μαθητές μας αλλά για τη συμμετοχή μας στη δημιουργία ώριμων προσωπικοτήτων που σέβονται και δεν απειλούνται από τη διαφορετικότητα.
Aς αγκαλιάσουμε για άλλη μια φορά τα άτομα με ιδιαίτερες μαθησιακές δυσκολίες στη τάξη μας με σεβασμό και υπευθυνότητα. Tο μόνο που χρειάζεται είναι επιστημονική κατάρτιση, ευελιξία, ενθουσιασμό και θετική στάση απέναντι στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. H ανάδειξη των δυνατοτήτων τους, και το χαμόγελο στο πρόσωπο τους που θα έχει αντικαταστήσει το φόβο και την απογοήτευση της αποτυχίας θα ανταμείψει όλη μας τη προσπάθεια.
