Η κατανόηση, είναι ο λόγος που διαβάζουμε. Αν διαβάζουμε κάτι και δεν το καταλαβαίνουμε τότε στην πραγματικότητα δεν διαβάζουμε. Οι αποτελεσματικοί αναγνώστες μετατρέπουν το διάβασμα σε μία ενεργητική διαδικασία. Μοιάζει σαν να διαβάζεις το αγαπημένο σου περιοδικό. Είναι διασκεδαστικό και κατανοητό. Το ίδιο μπορεί να γίνει και τα μαθήματα του σχολείου. (Εντάξει όχι με όλα, αλλά με τα περισσότερα)! Οι αποτελεσματικοί αναγνώστες αναγνωρίζουν πότε έχουν πρόβλημα με την κατανόηση και ψάχνουν να βρουν λύσεις (καθηγητές, λεξικά, Internet, συμμαθητές). Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να εμποδίσουν το αποτελεσματικό διάβασμα. Μερικά περιλαμβάνουν την κοινή λογική & είναι εύκολο να αλλαχθούν, κάποια άλλα μπορεί να χρειάζονται προσωπική ευθύνη, δέσμευση & επιμονή για να αλλάξουν. Πρώτα λοιπόν θα ασχοληθούμε με αυτά που είναι εύκολο να τα αλλάξουμε και θα προχωρήσουμε στα δυσκολότερα.

Το περιβάλλον του διαβάσματος είναι πολλές φορές εύκολο να αλλαχθεί χωρίς να χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια. Ας δούμε τα σημαντικότερα από αυτά:

Φωτισμός – O Καλός φωτισμός αποτελεί την πρώτη αλλαγή που θα χρειαστεί να κάνουμε. Ο λάθος φωτισμός μπορεί να φέρει κούραση και να επηρεάσει την απόδοση σου στο διάβασμα. Διάλεξε ένα φως που να μην δημιουργεί σκιές & έντονες αντιθέσεις. Υπάρχουν κατάλληλες λάμπες στο εμπόριο με λογικές τιμές και μια μεγάλη ποικιλία για να διαλέξεις.

Εξαερισμός- στο δωμάτιό σου θα χρειαστεί να προσέχεις δύο πράγματα: Τον καθαρό αέρα & τη σταθερή θερμοκρασία. Και οι δύο αυτοί παράγοντες είναι σημαντικοί για να είσαι σε επαγρύπνηση και με καθαρό μυαλό.

H Θέση που κάθεσαι – Η θέση που θα κάθεσαι θα πρέπει να μην είναι πολύ άνετη (μην σε πάρει ο ύπνος) άλλα ούτε και άβολη. Διάλεξε μία μέτρια (κατά προτίμηση ανατομική) καρέκλα και μη διαβάζεις στο κρεβάτι.

Η στάση του σώματος – Προσπάθησε να μην βάζεις το κεφάλι σου μέσα στο βιβλίο αλλά και μην κρατάς το βιβλίο μακριά από σένα. Και στις δύο περιπτώσεις η κούραση θα σε αποθαρρύνει σύντομα.

Εξωτερικές ενοχλήσεις – Οι πιο σημαντικές ενοχλήσεις είναι αυτές που μπορείς να δεις και να ακούσεις. Παρόλο που μπορεί να απολαμβάνεις να διαβάζεις με μουσική ή με ανοιχτή τηλεόραση έχε υπ΄όψη σου ότι οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι γινόμαστε παραγωγικοί και αποτελεσματικοί όταν ασχολούμαστε με ένα πράγμα τη φορά.

Κάνε διαλείμματα- όχι πολύ μικρά αλλά ούτε και πολύ μεγάλα . Ένα τέταρτο είναι αρκετό. Μη διαβάζεις αν δεν έχει περάσει ένα διάστημα μεταξύ 30 -90 λεπτών από το φαγητό.

Η αξία του προγράμματος

Πριν ακόμα ξεκινήσεις να διαβάζεις, χρειάζεται να βάλεις ένα πρόγραμμα. Αν δεν έχεις ένα πρόγραμμα ή πλάνο δεν θα μπορέσεις να αξιολογήσεις τα προβλήματα που προκύπτουν από το διάβασμα ή ίσως το πολύ φορτωμένο σου πρόγραμμα. Όλα θα φαίνονται βουνό. Φτιάξε ένα πρόγραμμα που να καλύπτει τις ανάγκες σου και το σπουδαιότερο από όλα, ακολούθησέ το.

Το πρόγραμμα σώζει χρόνο (για τις υπόλοιπες δραστηριότητές σου).

Όλα τα προγράμματα φτιάχνονται με το σκεπτικό ώστε να είναι αποδοτικά και βοηθητικά ως προς τα εσένα. Αυτό σημαίνει ότι ίσως χρειαστεί να αλλάξεις τον προγραμματισμό σου , αν δεις ότι αυτός δεν σε εξυπηρετεί. Δοκίμασε & κάνε λάθη. Πειραματίσου & θα βρεις αυτό που ταιριάζει σε σένα.

Πότε να διαβάσεις

Όταν είσαι ξεκούραστος/η , ευδιάθετος/ η και το έχεις προγραμματίσει. Το διάβασμα της τελευταίας στιγμής πριν το μάθημα είναι συνήθως χάσιμο χρόνου και δεν αποδίδει παρά μόνο στιγμιαία.

Πώς να χρησιμοπoιήσεις το χρόνο σου

Ο χρόνος είναι το πιο πολύτιμο εργαλείο που έχει ο μαθητής στη διάθεση του. Το να αποφεύγεις το διάβασμα είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Αφορά εσένα και τη δική σου ευθύνη ως προς τον εαυτό σου και το τι θες να κάνεις μεγαλώνοντας. Με αυτό το κριτήριο ο χρόνος που μοιράζεις σε όλες τις δραστηριότητες σου έχει την ίδια αξία με αυτή του διαβάσματος και είναι στο χέρι σου το πως θα τον ενσωματώσεις στη ζωή σου.

Δεξιότητες σκέψης

Όλοι έχουμε δεξιότητες σκέψης αλλά λίγοι από εμάς τις χρησιμοποιούμε συνειδητά και αποτελεσματικά. Οι δεξιότητες αυτές χτίζονται με την επανάληψη. Οι αποτελεσματικοί αναγνώστες βλέπουν πιθανότητες εκεί που κάποιοι βλέπουν αδιέξοδα. Ρώτα τον εαυτό σου, τι θέλει να πει το κείμενο που διαβάζεις, συζήτησε με έναν συμμαθητή σου και μοιραστείτε τις σκέψεις σας γύρω από αυτά που διαβάζετε. Δες μια ταινία που να έχει παρόμοιο θέμα. Ρώτησε τους καθηγητές σου. Τους γονείς σου. Με το πέρασμα του καιρού θα έχεις αναπτύξει κριτική σκέψη και αυτό θα επηρέασει όλους τους τομείς στη ζωή σου.

Η Α.Ε.Δ.Α.Ε μέθοδος

Η SQ3R μέθοδος είναι ο αποδεδειγμένος τρόπος ο οποίος ακονίζει τις δεξιότητες του διαβάσματος. (SQ3R stands for Survey, Question, Read, Recite, Review.)

Αξιολόγηση - Δες τη γενική εικόνα του μαθήματος ΠΡΙΝ το διαβάσεις με λεπτομέρεια. Φαντάσου ότι κοιτάς ένα χάρτη για να πας ένα ταξίδι. Αν δεν ξέρεις την περιοχή, το να κοιτάξεις έναν χάρτη αποτελεί τον καλύτερο τρόπο να ξεκινήσεις.

Ερωτήσεις – Κάνε ερωτήσεις για να πάρεις απαντήσεις. Οι ερωτήσεις που θα σε διευκολύνουν. Χρησιμοποίησε τον ακόλουθο τρόπο: «Τι», «Γιατί», «Πώς», «Πότε», «Ποιος» & «Πού». Κάνε αυτές τις ερωτήσεις στον εαυτό σου καθώς διαβάζεις – θυμήσου στόχος του διαβάσματος είναι η κατανόηση. Τα σημεία που σου κάνουν εντύπωση είναι αυτά που είναι εύκολο να θυμηθείς. Αφιέρωσε χρόνο για τα υπόλοιπα.

Διάβασε – Διάβασμα δεν σημαίνει ανάγνωση ενός κειμένου. Διάβασε ενεργά. Μην αποφεύγεις τους πίνακες, ή τις υποσημειώσεις του βιβλίου. Πολλές φορές θα πάρεις πληροφορίες από αυτά που μέσα στο κείμενο σου δεν υπάρχουν. Σταμάτα όταν νιώθεις ότι έχεις κατανοήσει ό,τι διαβάζεις. Μην διαβάζεις δυνατά στον εαυτό σου. Αντίθετα από ό,τι πιστεύεται, δεν βοηθά στην καλύτερη κατανόηση και προσθέτει χρόνο στο διάβασμά σου.

Εξιστόρησε – Όταν εξιστορείς , σταματάς να διαβάζεις και προσπαθείς να ανακαλέσεις τι έχεις διαβάσει. Προσπάθησε να θυμηθείς τους τίτλους, τη γενική ιδέα, και τους πίνακες που περιέχει το κείμενο. Προσπάθησε να αναπτύξεις μια γενική ιδέα πάνω σε ό,τι έχεις διαβάσει και βάλε δικά σου λόγια και ιδέες. Προσπάθησε να συνδέσεις αυτά που διάβασες με αυτά που ήδη ξέρεις. Με αυτόν τον τρόπο η μνήμη σου θα γίνει καλύτερη και θα βοηθηθείς όταν γράψεις τεστ.

Αναθεώρησε – Η αναθεώρηση είναι μια αξιολόγηση του τι έχεις καλύψει μέχρι εκείνη την ώρα. Στην ώρα της αναθεώρησης ανάτρεξε στις σημειώσεις σου και βρες τα σημεία τα οποία πιστεύεις ότι δεν έχεις καταλάβει καλά. Βρες τα δυνατά σημεία σου και ελαχιστοποίησε τις αδυναμίες σου. Ο καλύτερος χρόνος για την αναθεώρηση είναι όταν έχεις τελειώσει το διάβασμαά σου. Μην περιμένεις να έρθει η περίοδος των εξετάσεων. Πριν τις εξετάσεις θα χρειαστεί να κάνεις μία γενική αναθεώρηση πολλών μαθημάτων ή κεφαλαίων και η δουλειά σου θα είναι σαφώς λιγότερη αν έχεις μέχρι τότε οργανωθεί σωστά.

Εξετάσεις (Μερικά tips για την ώρα των γραπτών εξετάσεων)

Αξιολόγησε

Αξιολόγησε το συνολικό γραπτό που έχεις μπροστά σου. Σιγουρέψου ότι έχεις καταλάβει καλά (πράγμα το οποίο σημαίνει ότι έχεις διαβάσει) τις ερωτήσεις. Ακόμα και αυτές που σου φαίνονται εύκολες. Όταν διαβάσεις τις ερωτήσεις, διάβασε της μια φορά ακόμα!

Απάντησε τις εύκολες ερωτήσεις πρώτα

Η καλύτερη στρατηγική είναι απαντήσεις που για σένα είναι εύκολες. Αν ξεκινήσεις από τις δύσκολες , μπορεί να μην σου μείνει χρόνος να συμπληρώσεις ότι ήδη γνωρίζεις η απλά να χάσεις το κουράγιο σου.

Βρες τις λέξεις-κλειδιά

Μάθε να αναγνωρίζεις τις λέξεις-κλειδιά ενός κειμένου. Ξεκίνα να αναπτύσσεις τις ιδέες γύρω από τα σημεία κλειδιά που σου δίνονται.

Ξαναδιάβασε το γραπτό σου

Ξαναδιάβασε το γραπτό σου πριν το δώσεις. Διάβασε προσεκτικά τι έγραψες, κάνε τις απαραίτητες διορθώσεις και προσπάθησε να παραδώσεις ένα καθαρό – ευανάγνωστο γραπτό. Μουτζούρες, πολλά σβησίματα ή μια κόλλα γεμάτη διορθώσεις δεν βοηθά.

Καλή επιτυχία!

Η Νάνσυ Ψημενάτου είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, www.understanding-self.gr

infokids.gr