Συνοπτική περιγραφή της πρότασης/έννοιας

Προτείνεται η αναβάθμιση της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών στο δημόσιο σχολείο με βασικά στοιχεία:

• τον καθορισμό των επιθυμητών επιπέδων γλωσσομάθειας κατά βαθμίδα εκπαίδευσης, λαμβάνοντας υπόψη τα ελληνικά δεδομένα, ευρωπαϊκές μελέτες και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου Υπουργών της Ε.Ε., καθώς και τις συνθήκες μάθησης -διδασκαλίας εντός και εκτός του ελληνικού σχολείου,

• την υιοθέτηση του Προγράμματος Εκμάθησης Αγγλικής στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία για τη διδασκαλία της ξένης γλώσσας στην Α ́ και Β ́ Δημοτικού, με βάση τις αρχές του πολυγραμματισμού, για τη σταδιακή εισαγωγή μιας σύγχρονης γλωσσο-παιδαγωγικής προσέγγισης με μαθησιακό υλικό που είναι κατάλληλο για τους μικρούς μαθητές και μαθήτριες που προετοιμάζονται από το ελληνικό σχολείο του σήμερα για να ανταποκριθούν στις ανάγκες του αύριο. Οι παιδαγωγικές πρακτικές τις οποίες προωθεί, αποβλέπουν στην ανάπτυξη της κοινωνικότητας των μικρών μαθητών και στην αφύπνιση της δημιουργικής έκφρασής τους μέσω της Αγγλικής γλώσσας καθώς και στην ανάπτυξη του σεβασμού για τον εαυτό και τον Άλλο και εν τέλει στην αγάπη για τη γλώσσα -είτε είναι η ξένη και είτε η μητρική του γλώσσα,

• την υιοθέτηση και αξιοποίηση του Ενιαίου Προγράμματος Σπουδών των Ξένων Γλωσσών (ΕΠΣ-ΞΓ), το οποίο έχει ήδη εκπονηθεί για τη βασική εκπαίδευση – ακολουθώντας τη λογική του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τις Ξένες Γλώσσες: Διδασκαλία, Μάθηση, Αξιολόγηση (Συμβούλιο της Ευρώπης, 2001) και την εξάβαθμη κλίμακα γλωσσομάθειας που το ΣτΕ ορίζει. Το ΕΠΣ-ΞΓ αφορά τις γλώσσες εκείνες που περιλαμβάνονται σήμερα στο σχολικό πρόγραμμα σπουδών και εκείνες που μπορεί να περιληφθούν στο μέλλον, ως υποχρεωτικές ή επιλογής, ανεξαρτήτως των ωρών που προβλέπονται για τη διδασκαλία της κάθε μιας εξ αυτών. Είναι αναγκαίο να υποστηρίζεται από ηλεκτρονική υποδομή που θα επιτρέπει να προστίθενται στοιχεία που συνδέονται με τηλεξικογραμματική εκφορά των δεικτών επικοινωνιακής επάρκειας κατά επίπεδο γλωσσομάθειας, χωρίς να διαφοροποιείται ο κορμός του ΕΠΣ-ΞΓ,

• την εκπόνηση του αντίστοιχου ΕΠΣ-ΞΓ για το Λύκειο καθώς επίσης την εκπόνηση σχολικών εγχειριδίων για τα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά (τα οποία οι μαθητές/τριες τώρα αγοράζουν από την ελεύθερη αγορά ξοδεύοντας υπέρογκα ποσά) και την αξιοποίηση ψηφιακού υλικού,

• την αλλαγή του τρόπου ενδοσχολικής εξέτασης των μαθημάτων ξένων γλωσσών (και αλλαγή του πεπαλαιωμένου Π.Δ. για τις εξετάσεις της ξένης γλώσσας),

• τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης πρότασης για τις γλώσσες που διδάσκονται, τις ώρες διδασκαλίας τους, την αλληλουχία των γλωσσών, και την ιδεατή οργάνωση του σχολικού προγράμματος,

• την περιγραφή των γνώσεων /ικανοτήτων που πρέπει να έχει αποκτήσει ο/η εκπαιδευτικός της ξένης γλώσσας (αξιοποιώντας το Ευρωπαϊκό Πορτφόλιο Εκπαιδευτικών Ξένων Γλωσσών), μέσω της διαμόρφωσης περιγραφών που θα χρησιμεύουν για την αυτοαξιολόγηση του εκπαιδευτικού και θα αποτελέσουν το πλαίσιο για την ανάπτυξη προγραμμάτων επιμόρφωσής τους,

• καθιέρωση της πιστοποίησης της γλωσσομάθειας που αποκτούν οι μαθητές/τριες στο σχολείο, με δυνατότητα προετοιμασίας και συμμετοχής στις εθνικές μας εξετάσεις ξένων γλωσσών για το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας (ΚΠΓ), την ευθύνη των οποίων έχει το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.

Ποια προβλήματα επιλύονται; Τι θα επιτευχθεί με την πρόταση;

Η επιτακτική ανάγκη αναβάθμισης της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης στο σχολείο επισημαίνεται από τους Σχολικούς Συμβούλους της ειδικότητας, τις Ενώσεις των καθηγητών ξένων γλωσσών που υπηρετούν σήμερα στη δημόσια εκπαίδευση και την κοινωνία των πολιτών.

Αποτυπώνεται επίσης σε έρευνες που έχουν διενεργηθεί την τελευταία πενταετία στην Ελλάδα και δείχνουν ότι, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θεωρεί πως όσοι χειρίζονται αποτελεσματικά δύο ξένες γλώσσες είναι προνομιούχοι, επειδή θα έχουν περισσότερες εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές και πιο γρήγορη απορρόφηση στην αγορά εργασίας, στο σχολείο οι μαθητές δεν αποκτούν γλωσσομάθεια με αποτέλεσμα οι γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους εκτός σχολείου, για να μάθουν και να πιστοποιήσουν το επίπεδο της γνώσης τους.

Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, η δαπάνη της οικογένειας για τους μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για τα δίδακτρα σε κέντρα ξένων γλωσσών και την αγορά ξενόγλωσσων βιβλίων. Αν σε αυτά τα έξοδα συνυπολογιστεί και το κόστος εξέταστρων για πιστοποίηση γλωσσομάθειας, η οικογενειακή δαπάνη αυξάνεται σημαντικά, καθώς το ποσό αυτό ανέρχεται στα 15.000.000 ευρώ ετησίως.

Το πρόβλημα αυτό παίρνει ακόμη πιο σοβαρές διαστάσεις, αν υπολογιστεί ότι καταβάλλεται ετησίως για τις ξένες γλώσσες ένα αντίστοιχο ποσό από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη δημόσια εκπαίδευση. Απαιτούνται εκατομμύρια ευρώ για να καλυφθούν οι μισθοί των εκπαιδευτικών ξένων γλωσσών, η συγγραφή, παραγωγή και αναπαραγωγή ξενόγλωσσων βιβλίων, αλλά και η αγορά βιβλίων από το ελεύθερο εμπόριο, τα οποία στοιχίζουν πολλά εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.

Όμως, παρά τα χρήματα που ξοδεύονται για την ξενόγλωσση εκπαίδευση, περίπου 1.000.000 μαθητές κάθε χρόνο πηγαίνουν σε κέντρα ξένων γλωσσών για να μάθουν την πρώτη και τη δεύτερη ξένη γλώσσα, ενώ οι πιο ευκατάστατοι γονείς ξοδεύουν και για ιδιαίτερα μαθήματα.

Στα κέντρα ξένων γλωσσών η διδασκαλία έχει κυρίως χρηστικό χαρακτήρα.

Βασικός στόχος της διδασκαλίας δεν είναι η εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση του μαθητή μέσω της ξένης γλώσσας, αλλά η γλωσσική κατάρτιση με στόχο την πιστοποίηση γλωσσομάθειας. Δηλαδή, ενώ στο σχολείο το μάθημα της ξένης γλώσσας είναι ή πρέπει να είναι αντικείμενο και παράλληλα μέσον ανάπτυξης γνώσεων, ανάπτυξης διαπολιτισμικής συνείδησης και επικοινωνιακών ικανοτήτων, στο κέντρο ξένων γλωσσών το μάθημα έχει πρωτίστως φροντιστηριακό χαρακτήρα: να προετοιμάσει τους μαθητές για κάποιες (συνήθως ξένες) εξετάσεις γλωσσομάθειας.

Απαιτείται επομένως μια ολοκληρωμένη αναλυτική και επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση για την αναμόρφωση της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης στο δημόσιο σχολείο προκειμένου να λειτουργεί αποτελεσματικά προς όφελος των μαθητών, των οικογενειών τους και της κοινωνίας γενικότερα.

Προϋποθέσεις επιτυχίας/υλοποίησης

Για την αποτελεσματική αναβάθμιση της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών στο δημόσιο σχολείο απαιτείται πρωτίστως η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα ο τομέας αυτός, και η διαμόρφωση μιας συνολικής πρότασης, σε επιστημονική και ρεαλιστική ταυτόχρονα βάση, που θα λαμβάνει υπόψη και θα συνεκτιμά τα δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας, τις συνθήκες λειτουργίας των σχολείων της χώρας, τις σύγχρονες απαιτήσεις για γλωσσομάθεια, τις προτάσεις των αρμοδίων φορέων και ιδρυμάτων, επιστημονικών οργανώσεων, παραγόντων και στελεχών της εκπαίδευσης καθώς και τις καλές πρακτικές από άλλες χώρες.

Προτεραιότητα/ Χρονοδιάγραμμα

Υιοθέτηση ΠΕΑΠ Α ́ - Β ́ Δημοτικού.

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠ/ΩΝ

Υιοθέτηση και αξιοποίηση του ΕΠΣ-ΞΓ για τη βασική εκπαίδευση./ [Β] ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠ/ΩΝ

Εκπόνηση ΕΠΣ-ΞΓ για το Λύκειο - εκπόνηση σχολικών εγχειριδίων για τα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠ/ΩΝ

Διαμόρφωση πρότασης για τις γλώσσες, τις ώρες διδασκαλίας, την αλληλουχία των γλωσσών, και την οργάνωση του σχολικού. Προγράμματος.

Καθιέρωση της πιστοποίησης της γλωσσομάθειας στο σχολείο - ΚΠΓ.