Ζαν Ζακ Ρουσώ 1712 - 2012-03-28
Με την ευκαιρία των 300 χρόνων από την γέννηση του μεγάλου γάλλου διαφωτιστή (28 Ιουλίου 1712), παρουσιάζεται στη Γαλλία έντονη καλλιτεχνική και τουριστική δραστηριότητα.
Εκθέσεις σε μουσεία, θεατρικοί διάλογοι με θέμα τα έργα του φιλοσόφου και τις διαφωνίες του με τον Βολταίρο κάτω από τη μουσική της όπεράς του «Le devin du village”.
Τουριστικοί περίπατοι που ακολουθούν τα βήματά του στα μέρη όπου έζησε, έγραψε, βρήκε καταφύγιο όταν τον καταδίωκαν οι αρχές για τις ιδέες του, κυρίως στην περιοχή του Ροδανού-Άλπεις, στις πόλεις Γενεύη ,(τόπος γέννησής του ) Λωζάννη, Λιών, Νεφσατέλ, Μοτιέ…, στην κοιλάδα της αγροικίας Σαρμέτ όπου γνώρισε την ευτυχία κοντά στην Μαντάμ ντε Βαρένς μέσα στη φύση.
Στα πλαίσια αυτών των εκδηλώσεων περιλαμβάνονται εκτός των άλλων και συνέδρια όπως το Διεθνές Συνέδριο στις 7-8 Ιουνίου «Τολστόι - Ρουσώ».
Λίγα λόγια για την ζωή του
Ο Ρουσσώ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην θρησκευτικά καλβινιστική Γενεύη. Ο πατέρας του, Ισαάκ Ρουσσώ, ήταν ωρολογοποιός. Οι πρόγονοι του ήταν Ουγενότοι πρόσφυγες από την Γαλλία, οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στην Γενεύη. Η μητέρα του Ζαν Ζακ Ρουσσώ, η οποία ήταν κόρη ενός προτεστάντη ιερέα,πέθανε εννιά μέρες μετά την γέννηση του Ρουσσώ, και έτσι ο ίδιος του έμεινε ορφανός. Σε ηλικία 10 ετών εγκαταλείφθηκε από τον πατέρα του, και έτσι ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ γνώρισε δύσκολα παιδικά χρόνια. Στη συνέχεια της ζωής του πέρασε δύο χρόνια με έναν πάστορα, ως το 1724. Μετά ο θείος του τον τοποθέτησε ως μαθητευόμενο γραφέα, σε ένα δικαστικό γραφείο, και το 1725 έγινε μαθητευόμενος ενός χαράκτη.
Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ εγκαταλείπει την γενέτειρα του Γενεύη σε ηλικία 16 ετών, το 1728. Είναι ο εφημέριος του Κονφινιόν που τον στέλνει σε μια βαρόνη την Μαντάμ ντε Βαρένς, πρόσφατα προσηλυτισμένη στον καθολικισμό. Αυτή με την σειρά της τον στέλνει στο Τορίνο της Ιταλίας, όπου ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ ασπάζεται τον καθολικισμό.
Τον επόμενο χρόνο ο Ρουσσώ επιστρέφει στο σπίτι αυτής της βαρόνης , την οποία πλέον θεωρεί μητέρα του. Το 1730 ταξιδεύει με τα πόδια ως το Νεσατέλ, όπου διδάσκει μουσική. Μέχρι το 1739 περιπλανιέται σε διάφορα μέρη στην Ελβετία, ενώ μάλιστα η βαρόνη γίνεται και ερωμένη του. Το ίδιο έτος συγγράφει και το πρώτο του βιβλίο, Le verger de Madame la baronne de Warens.
- Το 1742 βρίσκεται στο Παρίσι όπου γράφει ως το 1743 δύο δοκίμια σχετικά με την μουσική, και αναπτύσσει σχέσεις με τον Διαφωτιστή Ντενί Ντιντερό.
- Το 1745 γνωρίζει μία υπηρέτρια πανδοχείου, με την οποία θα αποκτήσει πέντε παιδιά.
- Το 1749 γράφει για την Εγκυκλοπαίδεια όλα τα άρθρα που αφορούσαν την μουσική.
- Το 1750 συμμετέχει σε έναν διαγωνισμό της Ακαδημίας του Ντιζόν (Académie de Dijon), και η διατριβή του Διατριβή σχετικά με τις τέχνες και τις επιστήμες, στην οποία υποστηρίζει ότι η πρόοδος συνεπάγεται διαφθορά και εκφυλισμό, κερδίζει το πρώτο βραβείο.
Το 1755, σε έναν άλλον διαγωνισμό της ίδιας όμως Ακαδημίας, απαντάει με το πρώτο μεγάλο έργο του Διατριβή για την προέλευση και τις βάσεις της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Το έργο αυτό όμως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις κατά τον Ρουσσώ.
Απόψεις του Ρουσσώ
Οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας δεν είναι αφέντες του λαού, μα υπάλληλοί του. Ο λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει. Δεν υπάρχει θέμα να συμβληθούν με το λαό, πρέπει να τον υπακούσουν.
Έργα
- Διατριβή για την προέλευση και τις βάσεις της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων (Discours sur l'origine et les fondements de l'inégalité parmi les hommes)
- Julie ou la Nouvelle Héloïse
- Περί του κοινωνικού συμβολαίου ή αρχές του πολιτικού δικαίου (Du contrat social ou principes du droit politique)
- Αιμίλιος, ή Περί Αγωγής (Émile)
- Εξομολογήσεις (Les Confessions)
Εργα του Ζαν Ζακ Ρουσσώ στα νέα ελληνικά
- Αιμίλιος ή Περί αγωγής. α) Μετάφρ. Στέλλα Βουρδουμπά. «Δαρεμά», Αθ. χ.χ. β) Μετάφρ. Γιάννης Σπανός, Επιμ. Πολυτίμη Γκέκα. 2 τόμοι, «Πλέθρον», Αθ. 2001-2.
- Η κοινωνική ανισότητα. Μετάφρ.-Σχόλια Στάθης Πρωταίος. «Δαρεμάς», Αθ. 1963.
- Πραγματεία περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας ανάμεσα στους ανθρώπους. Μετάφρ. Μέλπω Αλεξίου-Καναγκίνη – Κώστας Σκορδύλης. «Σύγχρονη Εποχή», Αθ. 1992 (2η έκδοση, 1999).
- Οιεξομολογήσεις. Μετάφρ. Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου, 2 τόμοι. «Ιδεόγραμμα», Αθ. 1997.
- Επιστολή στον Ντ’ Αλαμπέρ. Περί των θεαμάτων. Μετάφρ.-Σημειώσεις Γιώργος Μητρόπουλος, Επιμ. Γιώργος Μανιάτης. «Στάχυ», Αθ. 2001. ε
- Γράμματα από το βουνό. Μετάφρ. Κατερίνα Κέη, Εισαγωγή-Επιμ. Αλέξανδρος Χρύσης. «Στάχυ», Αθ. 2002.
- Λόγος περί πολιτικής οικονομίας. Μετάφρ. Κατερίνα Γεωργοπούλου. "Σαββάλας", Αθ. 2004.
- Σχέδιο Συντάγματος για την Κορσική. Στοχασμοί διακυβέρνησης της Πολωνίας και της σχεδιαζόμενης μεταρρύθμισής της. Μετάφρ. Κατερίνα Κέη. Εισαγωγή-Επιμ. Αλέξανδρος Χρύσης. "Πολύτροπον", Αθ. 2006.
- Δοκίμιο περί καταγωγής των γλωσσών. Όπου γίνεται λόγος περί μελωδίας και μουσικής μιμήσεως. Μετάφρ. Κωστής Παπαγιώργης. "Καστανιώτης", Αθ. 1998.
- Οι ονειροπολήσεις του μοναχικού οδοιπόρου. Μετάφρ. Νίκος Σημηριώτης. «Ζαχαρόπουλος», Αθ. 1989.
- Αιμίλιος και Σοφία. «Ροές», Αθ. 2010
- Το κοινωνικό συμβόλαιο ή Αρχές πολιτικού δικαίου. α) Μετάφρ. Βασιλική Γρηγοροπούλου - Αλβέρτος Σταϊνχάουερ. "Πόλις", 3η έκδοση, Αθ. 2005. β) “DeAgostini Hellas”, Αθ. 2004. γ) Μετάφρ. Φώντας Κονδύλης. «Δαμιανός», Αθ. χ.χ. δ) Μετάφρ. Δ. Π. Κωστελένος. «Δαμιανός», Αθ. χ.χ.
Ρεπορτάζ - Επιμέλεια Κειμένου KxgHellas.gr
