Προς το τέλος της μακράς βασιλείας του Λουδοβίκου 14ου ο γάλλος κληρικός και συγγραφέας Φενελόν (1651-1715) που το όνομά του φιγουράρει στις μετώπες πολλών σχολείων στη Γαλλία, έγραψε τις « Περιπέτειες του Τηλέμαχου», έργο διδακτικό, μα στην ουσία, δριμύ κατηγορώ για την κυβέρνηση του Βασιλέα Ήλιου.
Το γράμμα όμως που έγραψε (1699) στον Λουδοβίκο 14ο, και που τυχαία ανακαλύφτηκε τον 18ο αιώνα από τον διαφωτιστή ντ’ Αλαμπέρ, άφησε άφωνους τους πάντες, με το τολμηρό ύφος αγανάκτησης, για τα εγκλήματα που διαπράττονταν ενάντια στον γαλλικό λαό τον 17ο αιώνα.
Περιστοιχισμένος από τους αυλοκόλακες, και χωρίς καμία πρόθεση να δει καθαρά, ο βασιλιάς δεν είχε καμιά επαφή με την πραγματικότητα. Έτσι ο Φενελόν του γράφει :«Η αλήθεια είναι ελεύθερη και ισχυρή κι εσείς δεν είστε καθόλου μαθημένος να την ακούσετε.» Και μολονότι συγκέντρωνε και τις τρείς εξουσίες στα χέρια του, η αλήθεια δεν άργησε να φανερωθεί μ’ όλη της την ωμότητα: «Εδώ και τριάντα χρόνια οι κυριότεροι υπουργοί σας κλόνισαν κι ανέτρεψαν κάθε παλιά αρχή του Κράτους, για ν’ ανυψώσουν το κύρος σας στο ζενίθ, κύρος, που ήταν και δικό τους, γιατί αυτοί το διαχειρίζονταν ανάλογα με τα συμφέροντά τους...
Δε μιλούν πια για Κράτος ούτε για κανόνες, μιλούν για Βασιλέα και την βούλησή του, φουσκώνοντας τα έσοδά σας και ανεβάζοντας τα έξοδά σας στο έπακρο. Σας ανύψωσαν μέχρι τον ουρανό, καθόσον εσείς διαγράψατε, όπως τουλάχιστον ισχυρίζονταν, το μεγαλείο όλων μαζί των προκατόχων σας, καταδικάζοντας στη φτώχια ολόκληρη τη Γαλλία, και φέροντας στην Αυλή μια αθεράπευτα τερατώδη χλιδή.»
Αυλοκόλακες και υπουργοί έκρυβαν για χρόνια την αλήθεια μια εξαθλιωμένης χώρας κι ενός λαού που υπέφερε τα πάνδεινα και που δεν κρύβει πια την αγανάκτησή του: «Ο λαός, μάλιστα (γιατί πρέπει να ειπωθούν τα πάντα) που τόσο σας αγάπησε, που τόσο σας εμπιστεύτηκε, αρχίζει να χάνει την αγάπη του, την εμπιστοσύνη του και μάλιστα τον σεβασμό του.»
Ο Φενελόν, φτάνει στο σημείο να προσβάλει και την προσωπικότητα του βασιλιά λέγοντάς του: « δεν αγαπάτε τίποτε άλλο πέρα από την δόξα σας και τη βολή σας. Όλα πρέπει ν’ ανέρχονται στο πρόσωπό σας, λες κι είσαστε ο Θεός επί της γης, και όλα τ’ άλλα δεν δημιουργήθηκαν παρά για να προσφερθούν θυσία στο άτομό σας. (…). Μετατρέψατε την Γαλλία σ’ ένα τεράστιο νοσοκομείο.»
Διαβάζοντας αυτό το γεμάτο οργή και λύπη γράμμα - που σημειωτέον οι παρατρεχάμενοι φρόντισαν να μην διαβαστεί ποτέ από τον μονάρχη, αλλά και να πέσει σε δυσμένεια ο συγγραφέας του και ν’ απομακρυνθεί - θαυμάζουμε το κουράγιο του, όταν ο Απόλυτος Μονάρχης ήταν κύριος για την ζωή των υπηκόων του και την τόσο τραγική απήχησή του στο δράμα που ζούμε σήμερα.
Eπιμέλεια Κειμένου - Ρεπορτάζ Ομάδα KxgHellas.gr
Σοφία Χέλμη
