Σε «επιστήμονες, μηχανικούς, οικονομολόγους, νομικούς με κατάλληλες γλωσσικές δεξιότητες» απευθύνει πρόσκληση η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO) προκειμένου να συμμετέχουν σε διαγωνισμό για την πρόσληψη μεταφραστών στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Η υποβολή αιτήσεων ([email protected]) αρχίζει στις 3 Ιουλίου και θα διαρκέσει ώς τις 5 Αυγούστου 2014 ώρα 12.00 (Βρυξελλών). Επιπλέον, με το σκεπτικό ότι «η μετάφραση χρειάζεται πολλές επιστημονικές και τεχνικές ειδικότητες» στις 8 Νοεμβρίου 2014 διοργανώνει σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς –συγκεκριμένα με το τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών της Σχολής Οικονομικών, Επιχειρηματικών και Διεθνών Σπουδών– συνέδριο για «Το μέλλον των γλωσσικών επαγγελμάτων».

Αψηφά την κρίση

Με δεδομένο ότι το «επάγγελμα του μεταφραστή» –είτε ο «κλάδος των γλωσσικών υπηρεσιών» ή ακόμη «η γλωσσική βιομηχανία», όπως και αν το πούμε– αψηφά την οικονομική κρίση, αναμένεται να σημειώσει σημαντική περαιτέρω άνοδο, παρά την επιβράδυνση της οικονομίας. Μια άνοδος που σημειώνεται με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία 20 χρόνια, λόγω αφενός των αλλαγών που επιβάλλει στις αγορές η καλπάζουσα τεχνολογία, αφετέρου εξαιτίας της –αμετάκλητης πλέον– παγκοσμιοποίησης, του outsourcing και της αναζήτησης της ευελιξίας. Αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών είναι οι άμεσες επιπτώσεις στο επάγγελμα του μεταφραστή και ειδικότερα στην επαύξηση του όγκου της εργασίας, στην αναβάθμιση της ποιότητας και στον έλεγχο για την ποιότητα, όπως και στο κόστος της παροχής των υπηρεσιών.

Ωστόσο επαγγελματικές ενώσεις των μεταφραστών στη χώρα μας επισημαίνουν ότι η ανοδική αυτή τάση δεν φαίνεται να αντανακλάται και στην κατάσταση των επαγγελματιών μεταφραστών, οι οποίοι «αντιμετωπίζουν δυσκολίες για συνεργασίες, καθυστερήσεις στις αμοιβές και επιβαρύνονται με νέους φόρους και γραφειοκρατικές διαδικασίες».

Αναγνωρίζουν όμως και το γεγονός ότι και οι μεταφραστές χαρακτηρίζονται σε κάποιο βαθμό από ανελαστικότητα προσαρμογής στις αλλαγές που επιβάλλονται από τις εξελίξεις της αγοράς και ότι διατηρούν «την παλιά εικόνα του μεταφραστή δακτυλογράφου, που μεταφέρει νοήματα μεταξύ των γλωσσών και όχι του μεταφραστή παρόχου γλωσσικών υπηρεσιών».

Η μεταμόρφωση

Η Πανελλήνια Ενωση Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων Ιόνιου Πανεπιστημίου (www.peempip.gr) περιγράφει τη μεταμόρφωση «από μιαν εμβρυϊκή μορφή του κλάδου των γλωσσικών υπηρεσιών» στη μετεξέλιξή του, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, σε έναν κλάδο που προσφέρει εξειδικευμένες υπηρεσίες, οι οποίες είναι προσαρμοσμένες στις προδιαγραφές του κάθε πελάτη – δηλαδή σε βιομηχανίες και εταιρείες από κάθε κλάδο της αγοράς. «Η τεχνολογία άλλαξε, οι όγκοι άλλαξαν, απαιτείται εξειδίκευση, ταχύτητα για την κυκλοφορία των προϊόντων στην αγορά, μεγαλύτερο value-for-money. Η γλώσσα και το περιεχόμενο (content) ανοίγουν νέες αγορές, δημιουργούν ευκαιρίες για πώληση και παρέχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».

Υπογραμμίζει επίσης ότι ο κλάδος των γλωσσικών υπηρεσιών ακολουθεί αυτές τις τάσεις, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται νέοι ρόλοι και νέες υπηρεσίες. «Τα καθήκοντα κατακερματίζονται και οι περιγραφές των θέσεων εργασίας γίνονται όλο και πιο απαιτητικές και συγκεκριμένες, διαμορφώνοντας το προφίλ του εργαζόμενου σε αυτόν τον τομέα –και όχι μόνο– ως προς τα τυπικά προσόντα». Ακριβώς για το σημαντικό αυτό θέμα της αναγνώρισης και της πιστοποίησης των τυπικών προσόντων, την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τα 62 Μεταπτυχιακά Προγράμματα Μετάφρασης –μεταξύ των οποίων και αυτό του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίoυ Θεσσαλονίκης– τα οποία αναγνωρίζει ως επίσημα και λαμβάνουν το σήμα του Ευρωπαϊκού Μεταπτυχιακού Μετάφρασης –European Master’s in Translation– EMT. Ενα εμπορικό σήμα που εγγυάται την ποιότητα των μεταπτυχιακών σπουδών μετάφρασης, εντάσσει για πέντε χρόνια τα συγκεκριμένα πανεπιστήμια στο Δίκτυο ΕΜΤ, το οποίο θα έχει την πρώτη συνάντησή του στη Βρυξέλλες στις 17 Σεπτεμβρίου 2014.

Το σήμα EMT

Στόχος του σήματος ΕΜΤ, πέρα από τη βελτίωση της κατάρτισης των μεταφραστών και την προσέλκυση μεταφραστών υψηλού επιπέδου, είναι και η προώθηση και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των πανεπιστημίων. Συγκεκριμένα, βέλτιστες πρακτικές είναι τα υψηλά πρότυπα διδασκαλίας, τα προγράμματα σπουδών που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες της αγοράς και που διευκολύνουν τους αποφοίτους να εξεύρουν εργασία. Κυρίως όμως στόχος του σήματος ΕΜΤ είναι η δημιουργία μιας πραγματικά ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας για τους καταρτισμένους μεταφραστές. Η επόμενη πρόσκληση προς τα πανεπιστήμια για την υποβολή υποψηφιοτήτων θα γίνει το 2019.

Με δεδομένο ότι το επάγγελμα του μεταφραστή παρουσιάζει διακυμάνσεις, εξακολουθεί να εκφράζεται με ασάφεια, εμφανίζει έλλειψη αναγνώρισης των νέων δεξιοτήτων που απαιτούν οι σύγχρονες προδιαγραφές του, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με εμπεριστατωμένη μελέτη της για το συγκεκριμένο θέμα (The Status of the Translation Profession in the European Union) αναφέρει ότι «είναι καιρός πλέον να αναβαθμίσουμε τόσο τις συνθήκες όσο και τις αμοιβές των μεταφραστών, ο ρόλος των οποίων είναι ουσιαστικός, αφού διευκολύνουν κάθε μορφής ανταλλαγή και ενσωμάτωση μέσα από τη γλωσσική διαφορετικότητα».

Ποιες δεξιότητες χρειάζονται

Σύμφωνα με την ομάδα εμπειρογνωμόνων που συστήθηκε για το Ευρωπαϊκό Μεταπτυχιακό Μετάφρασης (http://ec.europa.eu/emt), οι δεξιότητες οι οποίες προτείνονται για τα γλωσσικά επαγγέλματα είναι ένας συνδυασμός κοινωνικής στάσης, γνώσης, συμπεριφοράς και εξειδίκευσης. Μεταξύ άλλων ο επαγγελματίας μεταφραστής οφείλει να γνωρίζει:

- Τον κοινωνικό ρόλο του

- Τις απαιτήσεις της αγοράς, το προφίλ του επαγγέλματος και να παρακολουθεί τις εξελίξεις.

- Να διαπραγματεύεται με τον πελάτη – για προθεσμίες, ταρίφες, συνθήκες εργασίας, πρόσβαση σε πληροφόρηση, συμβόλαια, δικαιώματα, ευθύνες, εξειδίκευση μετάφρασης, προδιαγραφές διαγωνισμού πρόσκλησης κ.ά.

- Να διευκρινίζει με σαφήνεια τις απαιτήσεις και τους στόχους του πελάτη και των λοιπών αποδεκτών της μεταφραστικής εργασίας του.

- Να διαχειρίζεται τον χρόνο, το άγχος, τον προϋπολογισμό και τη συνεχή εκπαίδευσή του με την οποία να αναβαθμίζει τις δεξιότητές του.

- Να προσδιορίζει τις προσφερόμενες υπηρεσίες και την προστιθέμενη αξία τους.

- Να συμμορφώνεται με τις οδηγίες, τις προθεσμίες, την οργάνωση της ομάδας και με το επαγγελματικό ήθος.

kathimerini.gr ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΟΥ