Ο όρος Ελληνική Δημοκρατία πρέπει να μεταφραστεί ως Hellenic Republic ή ως Hellenic Democracy; Κανένα δεν είναι λάθος, αλλά το πρόβλημα ανακύπτει όταν σε άλλα έγγραφα υιοθετείται το Republic και σε άλλα το Democracy. Διαμαρτυρίες για λάθη, απουσία ελέγχων, ελλιπής στελέχωση των υπηρεσιών, αποτελούν ορισμένα από τα προβλήματα στον τομέα της μετάφρασης και διερμηνείας στην Ελλάδα. Ενα θέμα πάντα σημαντικό, που έχει αποκτήσει νέα διάσταση με την έκρηξη του μεταναστευτικού.
Ειδικότερα, η μετάφραση διασφαλίζει τη λειτουργία της αγοράς και την ενημέρωση των πολιτών για τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Από την άλλη, σημαντικότατη λειτουργία αποτελεί η διερμηνεία στο πλαίσιο των επαφών της κυβέρνησης με ξένους αξιωματούχους, αλλά και για τις δικαστικές ή διοικητικές διαδικασίες που αφορούν άτομα που δεν μιλούν ελληνικά (π.χ. αλλοδαπούς εργαζόμενους, μετανάστες και πρόσφυγες). Σήμερα, η αρμοδιότητα για επίσημες μεταφράσεις ανήκει στη Μεταφραστική Υπηρεσία του υπ. Εξωτερικών. Τα σχετικά ζητήματα συζητήθηκαν σε δύο ημερίδες (Πέμπτη και χθες) που οργάνωσε η Κομισιόν σε συνεργασία με το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διερμηνείας και Μετάφρασης του ΑΠΘ. Οπως ετέθη στις ημερίδες, τα προβλήματα είναι πολλά. Ενδεικτικά:
• Οι επίσημες μεταφράσεις γίνονται αποκλειστικά από εξωτερικούς μεταφραστές, δεν αναθεωρούνται ούτε υπάγονται σε έλεγχο, με αποτέλεσμα τις συχνές διαμαρτυρίες για κακές μεταφράσεις.
• Δεν υπάρχει επίσημη βάση ορολογικών δεδομένων της δημόσιας διοίκησης, η οποία να διασφαλίζει την ποιότητα και τη συνέπεια της ορολογίας (όπως η μετάφραση του «Ελληνική Δημοκρατία»). Τα μεταφραζόμενα κείμενα δεν αποθηκεύονται σε μεταφραστικές μνήμες, με αποτέλεσμα παρόμοια κείμενα να μεταφράζονται κάθε φορά από την αρχή.
• Το επάγγελμα του μεταφραστή δεν απαιτεί πιστοποίηση ούτε υπόκειται σε έλεγχο, κι έτσι καθένας μπορεί να κάνει έναρξη επαγγέλματος και να αρχίσει να κάνει «μεταφράσεις». Επιπλέον, οι δικηγόροι, εάν δηλώσουν στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο ότι γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα, έχουν δικαίωμα να πιστοποιούν το γνήσιο μεταφράσεων.
• Αναρχία επικρατεί και στον τομέα της διερμηνείας, ιδίως στα δικαστήρια. Για τη διερμηνεία σε διοικητικές διαδικασίες κάθε υπηρεσία καλύπτει τις ανάγκες εκ των ενόντων ή μέσω της συνεργασίας με ΜΚΟ (που χρηματοδοτούνται από πόρους της Ε.Ε.).
• Σημαντικό πρόβλημα αποτελούν η ελλιπής μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο και η μη εφαρμογή των οδηγιών 2010/64 και 2012/13 της Ε.Ε. Στο ίδιο πλαίσιο, σήμερα έχει ιδιαίτερη σημασία να τονισθούν οι τεράστιες ελλείψεις στους τομείς μετάφρασης και διερμηνείας για μετανάστες και πρόσφυγες.
Η Ε.Ε. έχει την τεχνογνωσία να συνδράμει τις ελληνικές αρχές. Αυτές το επιθυμούν;
