Προχθές το βράδυ ήμουν σε μια εκδήλωση στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Η συζήτηση, με θέμα τις ελληνογερμανικές σχέσεις στη διάρκεια της κρίσης, ολοκληρώθηκε με μια αισιόδοξη διαπίστωση από τα χείλη Γερμανού ιστορικού: πως η ένταση που βιώνουμε σήμερα είναι μια υποσημείωση στη μακρά παράδοση σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Οταν γύρισα σπίτι, ενημερώθηκα πως ίσως η προχθεσινή είναι και η τελευταία εκδήλωση που παρακολουθώ στο Γερμανικό Ινστιτούτο, καθώς ο υπουργός Δικαιοσύνης απείλησε δήμευση περιουσίας του γερμανικού Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένης της κατάσχεσης του κτιρίου επί της οδού Ομήρου.

Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, με αφορμή μια συνέντευξη με τον Γερμανό, τουρκικής καταγωγής, σκηνοθέτη, Φατίχ Ακίν, είχα βρεθεί πάλι στο Γκαίτε. Στο καφενείο, ενώ τον περιμέναμε να έρθει, ο φωτογράφος της «Κ», Νίκος Κοκκαλιάς, μου εκμυστηρεύθηκε πόσο συγκινείται κάθε φορά που βρίσκεται στο Γκαίτε γιατί θυμάται τα χρόνια της δικτατορίας, όταν ήταν ο μοναδικός χώρος ελευθερίας, στον οποίο μπορούσε κανείς να γνωρίσει τα ρεύματα και τις τάσεις που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη. Την εποχή που η Ελλάδα βυθιζόταν στο χουντικό κιτς της Δέσποινας Παπαδοπούλου, εκεί μπορούσες να ακούσεις ροκ μουσική, να διαβάσεις ξένο Τύπο και να δεις αβάν γκαρντ θεατρικές παραστάσεις και ταινίες.

Το πρώτο Γκαίτε που άνοιξε μεταπολεμικά στο εξωτερικό ήταν στην Αθήνα, το 1952. Μας το θύμισε, σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών», ο σοσιαλδημοκράτης, Αξελ Σέφερ, ο βουλευτής που ανέβηκε στο βήμα του Μπούντεσταγκ και αποκήρυξε την αρνητική καμπάνια της εφημερίδας «Μπιλντ», διαγράφοντας μ’ ένα μεγάλο κόκκινο «Χι» τη λέξη «Οχι» από το πρωτοσέλιδο του ταμπλόιντ φύλλου. Δεν καταλαβαίνω τι νόημα έχει όλη αυτή η –πανταχόθεν αμφισβητούμενη από νομικούς κύκλους– εκστρατεία για τις γερμανικές αποζημιώσεις. Αλλά ακόμη κι αν είχε κάποιες πιθανότητες δικαίωσης η Ελλάδα, στο θέμα του υποχρεωτικού δανείου π.χ., το γεγονός ότι επιλέγει τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία και μια ηχηρή εθνικιστική καμπάνια, είναι ενδεικτική των προθέσεων της κυβέρνησης. «Οπως εμείς δεσμευόμαστε, έτσι οφείλουν να πράξουν όλες οι πλευρές», δήλωσε στη σχετική συνεδρίαση της Βουλής για το θέμα ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας. Οι συνδηλώσεις είναι σαφείς: Χρωστάμε, αλλά κι αυτοί μας χρωστούν. Δεσμευόμαστε σε μεταρρυθμίσεις, αλλά κι εκείνοι να δεσμευτούν ότι θα μας καταβάλουν τις επανορθώσεις. Εμμέσως, αυτό που διαμορφώνεται ως εικόνα από τα κυβερνητικά χείλη είναι πως είμαστε οι νέοι Εβραίοι της Ευρώπης. Ανιστόρητοι συμψηφισμοί, περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου, θυματοποίηση. Στόχος η συσπείρωση γύρω από την κυβέρνηση, σε μια στιγμή που αρχίζει να διαφαίνεται η κενότητα των προεκλογικών υποσχέσεων και ο αληθινός Γολγοθάς της διαπραγμάτευσης. Ας εξηγήσει, όμως, κάποιος στον ΣΥΡΙΖΑ πόσο ατυχής είναι η δαιμονοποίηση του Γκαίτε. Εχει ήδη ξεκινήσει σχετική καμπάνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ

kathimerini.gr/