Το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει προχωρήσει έγκαιρα στη λήψη κατάλληλων μέτρων και στη διαμόρφωση συγκεκριμένου πλαισίου για την ασφαλή λειτουργία ενός ευαίσθητου δικτύου –λόγω του νεανικού πληθυσμού στον οποίο απευθύνεται- του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (www.sch.gr).

Για το Υπουργείο Παιδείας η προστασία των μαθητών και των μαθητριών από την έκθεσή τους σε περιεχόμενο που βρίσκεται στο Διαδίκτυο και το οποίο μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβές και ακατάλληλο για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, αποτελεί θεμελιώδη αρχή. Η πολιτική του Υπουργείου Παιδείας σε ότι αφορά την ασφαλή πρόσβαση των μαθητών/τριών στο διαδίκτυο και στην αντιμετώπιση του κυβερνοεγκλήματος είναι ολοκληρωμένη, παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις και προσαρμόζεται στις νομικές απαιτήσεις.

Από το 2009, το Υπουργείο Παιδείας έχει συνάψει εγγράφως συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Βʼ Παιδιατρικής Κλινικής), υπό την αιγίδα και στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του προγράμματος πλαισίου Safer Internet. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, αρκετοί εκπαιδευτικοί (όπως υπεύθυνοι Αγωγής Υγείας ή υπεύθυνοι και μέλη των Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων) έχουν και συνεχίζουν να συμμετάσχουν στην ομάδα διαρκούς εκπαίδευσης για την «ασφαλή και με μέτρο χρήση του διαδικτύου» μέσω του προγράμματος ΑΡΙΑΔΝΗ.

Επιπλέον, για την ασφαλή δικτύωση των ελληνικών σχολείων το Υπουργείο Παιδείας έχει υλοποιήσει το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, το οποίο είναι ευαισθητοποιημένο και έχει αναπτύξει πολιτικές και λύσεις στο δύσκολο, πολυσύνθετο και ευαίσθητο αυτό θέμα. Η πολιτική του Υπουργείου Παιδείας στο θέμα αυτό, με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» που έχει την αρμοδιότητα διοίκησης του ΠΣΔ, διαρθρώνεται σε τέσσερα επίπεδα:

1. Στο επίπεδο του ορισμού των Πολιτικών Αποδεκτής Χρήσης του διαδικτύου από τα σχολεία και τους μαθητές. Για το σκοπό αυτό το ΥΠαιΘΠΑ έχει θεσμοθετήσει (από Δεκ. 2010) την Επιτροπή Πολιτικής, Διαχείρισης και Δεοντολογίας Περιεχομένου του ΠΣΔ, αποτελούμενη από ειδικούς επιστήμονες και με αρμοδιότητα τον καθορισμό πολιτικής για το ψηφιακό περιεχόμενο που διακινείται μέσω του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου. Οι υπηρεσίες που υπόκεινται στις πολιτικές είναι η υπηρεσία ελέγχου περιεχομένου (web filtering), οι ομάδες συζητήσεων (forum), οι λίστες ηλεκτρονικής επικοινωνίας (mailing lists), η δημοσίευση ιστοσελίδων (web hosting), κλπ.

2. Της ανάπτυξης και εφαρμογής τεχνικών (φίλτρα) και μεθόδων που υλοποιούν τις πολιτικές αυτές. Αντίστοιχες τεχνικές ακολουθούνται διεθνώς στα εκπαιδευτικά δίκτυα πολλών προηγμένων χωρών και βασίζονται στο γεγονός ότι κάθε χρήστης υπολογιστή που είναι συνδεδεμένος στο σχολικό δίκτυο συνδέεται στο διαδίκτυο αποκλειστικά μέσω ενός διαφανούς διακομιστή διαμεσολάβησης (transparent proxy), με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η απενεργοποίησή του ή η παράκαμψή του. Για την «τροφοδοσία» του διακομιστή με δεδομένα συντηρείται μία βάση δεδομένων με τις σελίδες που ανήκουν στις κατηγορίες στις οποίες δεν επιτρέπεται η πρόσβαση (black list). Οι κατηγορίες που σήμερα αποκόπτονται, με σημαντικό δείκτη επιτυχίας, από το ΠΣΔ είναι οι:

«porn» (σελίδες με πορνογραφικό περιεχόμενο)

«gambling» (σελίδες με τυχερά παιχνίδια)

«drugs» (σελίδες που προωθούν τα ναρκωτικά)

«aggressive» (σελίδες που προπαγανδίζουν την επιθετική συμπεριφορά και το ρατσισμό) και

«violence» (σελίδες που προωθούν την βία)

Ο έλεγχος και η ταξινόμηση των ιστοσελίδων στις παραπάνω κατηγορίες γίνεται με τη χρήση αυτοματοποιημένης διαδικασίας (robot), καθώς το τεράστιο πλήθος των ηλεκτρονικών σελίδων και ο υψηλός ρυθμός με τον οποίο δημιουργούνται, καθιστά αδύνατο οποιονδήποτε άλλο τρόπο ταξινόμησής τους. Σαν αποτέλεσμα αυτής της αυτοματοποιημένης διαδικασίας παρατηρείται -σε περιορισμένη κλίμακα- το φαινόμενο της λανθασμένης ταξινόμησης, δηλαδή σελίδες με κανονικό περιεχόμενο να ταξινομούνται ως ανεπίτρεπτες και αντίστροφα. Για το λόγο το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο ακολουθεί τη διεθνή πρακτική και παρέχει τη δυνατότητα στους χρήστες του να ενημερώνουν τους αρμόδιους τεχνικούς όταν διαπιστώσουν οποιαδήποτε δυσλειτουργία της υπηρεσίας, οι οποίοι πλέον χειρωνακτικά διορθώνουν τη βάση δεδομένων.

Ειδικότερα, για την ασφάλεια των μαθητών από τις υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (www.sch.gr) εφαρμόζει συγκεκριμένη Πολιτική για την Ορθή Χρήση των Κοινωνικών Δικτύων, η οποία για την περίπτωση των σχολείων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης περιλαμβάνει τον αποκλεισμό της πρόσβασης σε τέτοιες υπηρεσίες (Facebook, myspace, hi5, κλπ).

3. Της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών, των εκπαιδευτικών καΘώς και των γονέων και κηδεμόνων, καθώς οποιαδήποτε τεχνική λύση είναι αδύνατο να αποδώσει αν δεν είναι σωστά ενημερωμένη και ευαισθητοποιημένη η εκπαιδευτική κοινότητα.

Για το σκοπό αυτό το ΠΣΔ μέσω του παρόντος ενημερωτικού κόμβου «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο» http://internet-safety.sch.gr παρέχει αξιόλογο και χρήσιμο υλικό και υπηρεσίες υποστήριξης. Στο ενημερωτικό κόμβο θίγονται και αναλύονται με επιστημονικό και παράλληλα κατανοητό τρόπο τα φαινόμενα grooming, sexting και κυβερνοεκφοβισμού, ενώ αναφέρεται η σχετική νομοθεσία, όπως επίσης και προτάσεις – λύσεις για την, επιτακτική παρά ποτέ, αναγκαιότητα της συμμαχίας ανάμεσα στην οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία και τους ενδιαφερόμενους φορείς, έτσι ώστε να διασφαλιστεί μια δυναμική ισορροπία μεταξύ του ψηφιακού κόσμου και των ανηλίκων.

Το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο θεωρεί σημαντικό τα σχολεία να εκπαιδεύουν τους μαθητές και να προωθούν συγκεκριμένες πολιτικές οι οποίες θα έχουν ως στόχο τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών στη χρήση του διαδικτύου. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσα από το σχολείο πρέπει να γίνεται πάντα με την επίβλεψη του καθηγητή. Το ίδιο πρέπει να συμβαίνει και όταν τα παιδιά μπαίνουν στο διαδίκτυο από το σπίτι γιατί το πρόβλημα της ασφάλειας δεν αφορά αποκλειστικά την σχολική κοινότητα. Απαιτεί την ενημέρωση ολόκληρης της κοινωνίας και ιδιαίτερα των γονιών οι οποίοι θα πρέπει να μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους όταν αυτά βρίσκονται εκτός σχολείου. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται για τα παιδιά ηλικίας από 11 έως 16 χρόνων, αφού αυτή θεωρείται η πιο ευάλωτη ηλικία. Τα παιδιά θα πρέπει να εκπαιδευτούν έτσι ώστε:

Να αποφεύγουν να δίνουν προσωπικά τους στοιχεία, όπως και σε καμία περίπτωση να αποκαλύπτουν λεπτομέρειες τις προσωπικής τους ζωής σε άλλους χρήστες στο διαδίκτυο

Να αποφεύγουν να αποκαλύπτουν κωδικούς πρόσβασης (password)

Να απαοφεύγουν να στέλνουν υλικό από τον δικό τους υπολογιστή (φωτογραφίες)

Να συζητούν με τους γονείς τους και τους καθηγητές τους για τις δραστηριότητές τους στο διαδίκτυο ιδιαίτερα, αν αντιμετωπίσουν οτιδήποτε περίεργο ή ασυνήθιστο γεγονός

Να είναι επιφυλακτικά για όσα διαβάζουν στο διαδίκτυο ή τους λένε οι άλλοι χρήστες

Για τον ίδιο σκοπό το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο συνεργάζεται στενά, διοργανώνει από κοινού εκδηλώσεις και προβάλει τις δραστηριότητες ειδικών δράσεων όπως το Ελληνικό όργανο για την αυτορρύθμιση στο Internet (Safeline, www.safeline.gr) και τo Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου (Safer-Internet, www.saferinternet.gr).

4. Της δημιουργίας θετικής αντιπρότασης, δηλαδή της ανάπτυξης και της παροχής στην εκπαιδευτική κοινότητα αξιόλογου ή/και πιστοποιημένου εκπαιδευτικού υλικού στο οποίο αξίζει να έχουν πρόσβαση οι μαθητές και της διανομής του μέσω των εκπαιδευτικών και δικτυακών πυλών www.e-yliko.gr, www.sch.gr, www.neagenia.gr, www.kee.gr, www.greek-language.gr, www.pi-schools.gr, κλπ, οι οποίες λειτουργούν είτε υπό την άμεση ευθύνη του ΥΠαιΘΠΑ είτε υπό την ευθύνη εποπτευόμενων φορέων του.

Τέλος, το Υπουργείο Παιδείας και με σκοπό τη διαμόρφωση ενός ασφαλέστερου περιβάλλοντος στο διαδίκτυο συνεργάζεται στο πλαίσιο που ορίζουν οι νόμοι με τις αρμόδιες αρχές ασφάλειας όταν προκύπτουν περιστατικά ασφάλειας.