Άρθρο της Λογγίνου Δήμητρας

Το βιβλίο είναι το μέσο που οδήγησε ιστορικά τον άνθρωπο από το σκοτάδι της αμάθειας στο φως της γνώσης. Η κυκλοφορία των βιβλίων στη σύγχρονη εποχή είναι ραγδαία. Όπως κάθε δημιούργημα, έτσι και το βιβλίο γίνεται όργανο στα χέρια ανθρώπων με θετικό ή αρνητικό τρόπο. Από την δημιουργία, την έκδοση και την ανάγνωση των βιβλίων, μπορούν να προκύψουν πολλές ωφέλειες, αλλά κι άλλες τόσες βλάβες. Η σημαντικότερη προσφορά του βιβλίου, όποιας κατηγορίας, είναι η μορφωτική. Ιδιαίτερα σημαντική επίσης είναι η αισθητική καλλιέργεια και η διαπαιδαγώγηση που προσφέρει.

Από την άλλη πλευρά ένα βιβλίο δύναται να διαστρεβλώσει μια πραγματικότητα. Μπορεί να οδηγήσει σε πνευματική τύφλωση του ανθρώπου. Ιδιαίτερα στις μέρες μας, όπου οι εκδοτικοί επεμβαίνουν στα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων , δύναται να οδηγήσει ακόμη και σε διανοητική ακαμψία. Οι Συγγραφείς αναγκάζονται να πουλήσουν τα δικαιώματά τους για ένα κομμάτι ψωμί, οι εκδοτικοί τους πιέζουν να γράψουν ανάλογα με τα δικά τους γούστα και το τι «πουλάει», ενώ χάνουν το δικαίωμα να παίρνουν ποσοστά από τις ανατυπώσεις του βιβλίου τους. Αναμφίβολα , για το γεγονός ότι σήμερα δεν έχει υπάρξει ένας νέος Σεφέρης ή Παπαδιαμάντης… έχουν μερίδιο ευθύνης οι εκδοτικοί , που με τους όρους τους φαλκιδεύουν κάθε πηγή έμπνευσης και δημιουργικότητας εντάσσοντας τον συγγραφέα στις ανάγκες του καταναλωτικού κοινού.

Υπάρχει διέξοδος;

Η απάντηση είναι θετική. Πρώτα πρώτα να ξεκαθαρίσουμε ότι η συγγραφή δεν είναι επάγγελμα. Οι μεγαλύτεροι συγγραφείς αυτού του κόσμου, από τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έως τον Οδυσσέα Ελύτη, είχαν άλλο επάγγελμα ή μεγάλη οικογενειακή περιουσία για να ζήσουν. Να λοιπόν το πρώτο κριτήριο που οφείλουμε να προσέχουμε. Ύστερα θα πρέπει τα παιδιά, μέσα κυρίως από προγράμματα φιλαναγνωσίας να αναπτύξουν την ικανότητα της κριτικής ανάγνωσης. Αυτό σημαίνει ότι όταν διαβάζω ένα βιβλίο, δεν ενστερνίζομαι αμέσως ό,τι μου λέει, αλλά αναρωτιέμαι αν αυτό που μου προτείνει μπορεί να ισχύει. Δυστυχώς η προπαγάνδα για πολλά ζητήματα έχει εφαρμοστεί μέσα από την κυκλοφορία βιβλίων….

Χρειαζόμαστε λοιπόν ελευθερία του λόγου και προστασία από τους κερδοσκόπους. Μια μορφή ελευθερίας είναι η σύγχρονη τάση των συγγραφέων να αυτοεκδίδουν τα βιβλία τους. Μάλιστα στο εξωτερικό μπορούν και να τα πωλούν ψηφιακά μέσα από ειδικές πλατφόρμες. Έτσι κρατούν τα πνευματικά τους δικαιώματα και λένε στα κείμενά τους αυτά που οι ίδιοι επιθυμούν. Δεν ξέρω την ποιότητα των κειμένων που ανεβάζουν. Ξέρω όμως ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να κάνει τον άνθρωπο «κριτικό αναγνώστη», επειδή ακριβώς γνωρίζει πως το κείμενο δεν έχει «ελεγχτεί» από κανέναν….

http://ypatiaedu.blogspot.gr