Διαχείριση της τάξης ( Γ Μέρος )

Διαφοροποίηση της σειράς διδασκαλίας διαφόρων παραγράφων του σχολικού βιβλίου

Αφού λοιπόν εργαζόμαστε έτσι και θεμελιώνουμε ότι διδάσκουμε με την πειθώ, θα πρέπει η διδασκαλία μας να έχει λογική σειρά και το ένα να έπεται του άλλου. Τυχόν μη επιτυχημένη συγγραφή του σχολικού βιβλίου, δεν θα πρέπει να μας χαλάσει τη διδασκαλία. Θα μπορούσαμε να διαφοροποιήσουμε την σειρά διδασκαλίας των διαφόρων παραγράφων του σχολικού βιβλίου, ώστε η διδασκαλία μας να έχει λογική σειρά.

Ρυθμός διδασκαλίας

Ο ρυθμός διδασκαλίας του διδάσκοντα είναι πολύ σημαντικός στην επιτυχία της διδασκαλίας. Αυτός δεν έχει κάποια συγκεκριμένη απόλυτη τιμή αλλά έχει σχετική τιμή και ανάλογη με το επίπεδο της τάξης.

Αν ο ρυθμός διδασκαλίας είναι μικρότερος από τον απαιτούμενο για το επίπεδο των συγκεκριμένων μαθητών, οι μαθητές έχουν περισσευούμενο χρόνο και τον διαθέτουν σε άλλες δραστηριότητες ή για να κάνουν φασαρία.

Αν ο ρυθμός διδασκαλίας είναι μεγαλύτερος από εκείνον που απαιτείται για το επίπεδο των μαθητών, οι μαθητές κουράζονται να παρακολουθήσουν, σταματούν να παρακολουθούν τη διδασκαλία και ασχολούνται με άλλα πράγματα ή κάνουν φασαρία.

Πρέπει λοιπόν ο διδάσκων πριν αρχίσει το μάθημα να διερευνήσει την τάξη και να προσδιορίσει το επίπεδό της, για να μπορέσει να επιτύχει τον σωστό ρυθμό διδασκαλίας του. Το συνηθέστερο είναι η τάξη να είναι ανομοιογενής, όσον αφορά στο επίπεδο των μαθητών, οπότε τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο.

Ο παράγοντας του ρυθμού διδασκαλίας είναι πολύ σημαντικός και πολλά προβλήματα στην τάξη έχουν αφετηρία τον μη σωστό ρυθμό διδασκαλίας, όπως ο θόρυβος. Εδώ δεν έχει νόημα η προτροπή, παρακαλώ ησυχία, επιβάλλεται η αλλαγή του ρυθμού διδασκαλίας ή κάτι άλλο. Οι μαθητές μας ποτέ δεν κάνουν φασαρία χωρίς λόγο.

Σκηνοθεσία

Ο καθηγητής είναι σκηνοθέτης και ηθοποιός, ενώ το μάθημά του είναι μια θεατρική πράξη. Πρέπει λοιπόν να φροντίσει καλά τη σκηνοθεσία, τα κοστούμια, τους διάλογους και τις κινήσεις των ηθοποιών. Φροντίζει λοιπόν για το ντύσιμο του, πως θα κινείται στην τάξη, τι γλώσσα θα μιλά, τι χειρονομίες θα κάνει και ό,τι άλλο χρειάζεται για να επιτύχει η θεατρική πράξη.

Κατά τη διάρκεια του μαθήματος ενθουσιάζεται, απογοητεύεται, λυπάται και χαίρεται. Παρακολουθεί τους θεατές αλλά και ηθοποιούς - μαθητές του και προσπαθεί να τους κάνει να βιώνουν τη θεατρική πράξη. Σαν καλός σκηνοθέτης και ηθοποιός ζει τη θεατρική πράξη και παίζει κάθε φορά το έργο, όπως την πρώτη φορά κι ας είναι η πράξη χιλιοπαιγμένη. Η παράσταση πρέπει να πετύχει όχι μόνο για να ευχαριστηθούν οι μαθητές αλλά και για να επιβεβαιωθεί η αξία του έργου, του ηθοποιού και του σκηνοθέτη. Μια επιτυχημένη παράσταση κρατά το κοινό της και οι ηθοποιοί πηγαίνουν κάθε φορά στο θέατρο με χαρά για μια ακόμη επιτυχία. Αντίθετα, μια αποτυχημένη παράσταση χάνει το κοινό της και οι ηθοποιοί πηγαίνουν βαριεστημένα στο θέατρο, αφού ξέρουν ότι θα αποτύχουν για μια ακόμη φορά.

Μέσα διδασκαλίας - Παρουσίαση βιβλιογραφίας

Ο πίνακας είναι ένα πολύτιμο και αναντικατάστατο εργαλείο, διότι δίνει αμεσότητα σε ό,τι γράφουμε, είναι ζωντανό. Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή στη χρήση του. Τα καθαρά γράμματα και τα ευκρινή σχήματα είναι απαραίτητα, όπως και η ταξινόμηση των όσων γράφουμε. Αν είναι δυνατόν να φροντίσουμε να μας φτάσει ο πίνακας και να μη σβήσουμε καθόλου, ώστε με το τέλος της ώρας όλο το μάθημα να είναι στον πίνακα. Ένας εφεδρικός πίνακας δεν είναι άσχημη ιδέα.

Όταν χρειαζόμαστε ένα κείμενο ή ένα καλό σχήμα για το μάθημα, μια καλή λύση αποτελεί το overhead, ενώ αν έχουμε περισσότερες απαιτήσεις τη λύση θα μας δώσει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής.

Το εργαστήριο είναι απαραίτητο σκηνικό για κάθε μάθημα και όχι μόνο για τα μαθήματα των φυσικών επιστημών. Αν μάλιστα το εργαστήριο μπορεί να στηθεί με υλικά που χρησιμοποιούμε στη ζωή μας καθημερινά και να συμμετέχουν και οι μαθητές, ακόμη καλύτερα. Μια φορά είχα πάει σε ένα θέατρο. Ο σκηνοθέτης είχε σχεδιάσει μια σκηνή που πρόσφερε στο κοινό ζεστή σούπα ρεβίθια. Το μαγείρεμα γινόταν κατά την διάρκεια της θεατρικής πράξης και όλο το θέατρο μύριζε ρεβιθάδα. Τα χρόνια πέρασαν, την υπόθεση του έργου δεν την θυμάμαι, η μυρωδιά μου έμεινε μέχρι σήμερα.

Όταν κάνουμε μάθημα φέρνουμε στην τάξη και άλλα βιβλία που συμβουλευόμαστε για τη διδασκαλία. Οι μαθητές μας θα παρακινηθούν έμμεσα να διαβάσουν αυτά τα βιβλία για να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους. Η σκέτη παράθεση βιβλιογραφίας στον πίνακα από μόνη της δεν έχει τα καλύτερα αποτελέσματα. Ορίζουμε όμως το υποχρεωτικό μάθημα από το σχολικό βιβλίο. Αναθέτουμε σε μαθητές που γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα να μεταφράσουν από ξένα βιβλία ασκήσεις ή ορισμένα εδάφια. Οι μαθητές μας τα βλέπουν με διαφορετικό μάτι διότι είναι κάτι που το έφτιαξαν οι ίδιοι.

Δημήτρης Τσαούσης